28 Mart 2007 tarih ve 26476 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe gire 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun uyarınca her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) mali tatil uygulanmakta olup Haziran ayının son gününün tatil günü olması halinde ise mali tatil, Temmuz ayının ilk iş gününü takip eden gün başlamaktadır.
İçinde bulunduğumuz 2023 yılı Haziran ayının son gününün (30 Haziran/Cuma) Kurban Bayramına denk gelmesi ve resmi tatil olması sebebiyle bu yıl mali tatil; Temmuz ayının ilk iş gününü (3 Temmuz/Pazartesi) takip eden gün olan 4 Temmuz 2023 Salı günü (bugün) başlamakta ve 20 Temmuz 2023 Perşembe günü ise sona ermektedir.
Mali tatil süresince vergiye müteallik bir kısım süreler uzamakta, bazıları işlememekte ve birtakım vergisel işlemler de tatil süresince yapılamamaktadır. Köşe yazımızda; mali tatil süresince gerek mükellefler gerekse de vergi idaresi tarafından dikkat edilmesi gereken hususları ele alarak güncel Danıştay kararları ile yargının konuya bakışını ortaya koymaya çalışacağız.
Beyanname Verme ve Ödeme Süreleri ile Kanuni ve İdari Süreler
Mükellefler tarafından verilmesi gereken vergi, resim ve harç beyannamelerinin son gününün mali tatile rastlaması halinde (bu yıl 4-20 Temmuz arası) bu beyannamelerin verilme süreleri mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamaktadır. Son günü mali tatile rastlayan beyannamelerin verilme süresi 27 Temmuz, bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süresi ise bir gün uzayarak 28 Temmuz olacaktır. Pek tabii ki mükellefler dilerlerse mali tatilin sonunu beklemeden beyannamelerini verebilmektedirler.
Bununla birlikte; mali tatilin sona erdiği günü izleyen beş gün içinde biten “kanuni ve idari süreler” ise mali tatilin sona erdiği günü izleyen beşinci gün (25 Temmuz) sona erecektir. 21-25 Temmuz tarihleri arasına isabet eden süre eğer ki beyanname verme süresinin son günü ise beyanname en geç 25 Temmuz’da verilecek, beyanname üzerine tahakkuk eden vergiler ise en geç 26 Temmuz tarihinde ödenecektir.
Bununla birlikte; “kanuni süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli” olarak verilen beyannamelerin ödeme süreleri de mali tatil kapsamındadır.
Ayrıca, mükellefler adına ikmalen, re’sen veya idarece tarh olunan vergi, resim, harç ile vergi cezalarının ve gecikme faizlerinin vadesinin mali tatile rastlaması halinde de ödeme süresi yedi gün uzayacak ve 27 Temmuz tarihi olacaktır.
Örneğin; Kasım/2022 vergilendirme döneminde sahte belge kullandığı tespit edilen ve hakkında vergi inceleme raporu tanzim edilen mükellef adına bağlı olduğu vergi dairesi tarafından gerekli tarhiyat işlemi yapılmış ve akabinde düzenlenen vergi/ceza ihbarnamesi mükellefe 6 Mayıs 2023 tarihinde tebliğ edilmiştir. Tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde dava yoluna gitmeyen mükellef, uzlaşma ve cezada indirim talebinde de bulunmadığı için ilgili vergi ve cezalar 5 Haziran 2023 tarihinde tahakkuk etmiştir. Vadesi geçmiş olan Kasım/2022 vergilendirme dönemi KDV ve buna ilişkin ceza ile gecikme faizi, tahakkuk tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenmesi gerekeceğinden vade 5 Temmuz 2023 tarihi olacak, re’sen tarh edilen vergiye ilişkin vade mali tatile isabet ettiği için de ödeme süresinin son günü mali tatilin bitiminden itibaren yedi gün uzayarak 27 Temmuz 2023 tarihi olacaktır.
Uzlaşma ve Cezada İndirim Başvuru Süreleri
Mükellefler, adlarına tarh edilen vergilere ilişkin dava açmamak şartıyla ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Vergi Usul Kanunu Ek Madde 1 uyarınca uzlaşma (tarhiyat sonrası) ya da 376. Madde uyarınca cezada indirim başvurusunda bulunabilmektedirler. Vergi/Ceza İhbarnamesinin tebliğini takip eden 30. günün (başvuru süresinin son günü) mali tatile isabet etmesi durumunda da uzlaşma ve cezada indirim başvuru süresi, mali tatilin son gününü izleyen günden itibaren yedi gün uzayarak 27 Temmuz tarihi olacaktır.
Örneğin; Mükellefe 6 Haziran’da tebliğ edilen vergi/ceza ihbarnamesi üzerine uzlaşma ve cezada indirim başvuru süresinin son günü (6 Temmuz) mali tatile rastladığı için sürenin son günü 27 Temmuz tarihi olacaktır. Tebligatın 21 Haziran’da yapılması halinde ise sürenin son günü (21 Temmuz) mali tatilin son gününü izleyen beş gün içinde kaldığı için başvuru süresinin son günü 25 Temmuz tarihi olacaktır.
Muhasebe Kayıt Süreleri ile Bildirim Süreleri İşlemiyor
Bilindiği üzere vergisel muamelelerin defterlere kayıt süresi en çok 10 gün olup (muhasebe fişleri ile deftere kayıt halinde 45 gün) mali tatile denk gelen süreler mali tatil süresince işlemeyecek, kalan süre mali tatilin son gününden itibaren işlemeye devam edecektir. Aynı şekilde mükellefler tarafından VUK uyarınca bildirilmesi mecbur olan “işe başlama, işi bırakma, adres değişikliği, iş değişikliği ile işletmede değişiklik, tasfiye ve iflas, nakil, ölüm, yeni inşaat ile bina ve arazideki değişikliklere” ilişkin süreler de mali tatil süresince işlemeyecektir.
Örneğin; 14 Haziran 2023 tarihinde faaliyetini sonlandıran mükellef, buna ilişkin işi bırakma bildirimini bağlı olduğu vergi dairesine 1 ay içerisinde bildirmekle mükelleftir. İşi bırakmayı bildirmenin son günü 14 Temmuz 2023 olup 4-14 Temmuz 2023 tarihleri arasında mali tatil nedeniyle bildirim süresinin 11 günlük kısmı işlemeyecek ve bu süre mali tatilin son gününe eklenecektir. Böylelikle işi bırakma bildiriminin son günü 31 Temmuz 2023 tarihi olacaktır.
Davaya Tatil Var, İstinaf ve Temyize Yok!
Mükellefler, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlara karşı kendilerine vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğinden itibaren 30 gün içinde vergi mahkemesinde dava açabilmektedirler. Dava açma süresinin mali tatile rastlaması halinde süre, mali tatil bitimine kadar işlemeyecektir. İşlemeyen bu süre mali tatilin bitiminden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup 20 Temmuz-31 Ağustos tarihlerine isabet edecek olan dava açma süresi bu kez de adli tatile isabet edeceğinden, dava açma süresi çalışmaya ara verme süresini izleyen günden itibaren 7 gün uzayarak 7 Eylül tarihi olacaktır. 7 Eylül tarihinin de tatil gününe denk gelmesi halinde dava açma süresi bu tarihi müteakip ilk mesai günü bitimine uzayacaktır.
Hemen belirtelim ki mali tatil süresi boyunca sadece dava açma süresi işlememektedir. İstinaf ve temyiz aşamaları davadan sayılmadığı için bu başvurular mali tatilden etkilenmemektedir. Güncel yargı kararları da istinaf ve temyiz başvuru yollarının mali tatil süresince işlemeye devam edeceği yönünde olup konu ile ilgili bir kısım yargı kararlarına yer vermekte fayda görmekteyiz.
Danıştay 3. Dairesi 04.03.2021 tarihli kararı: “5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun’a göre dava açma sürelerinin mali tatil süresince işlemeyeceğinin kurala bağlandığı ancak istinaf ve temyiz kanun yolu başvurularına ilişkin sürelerin duracağına yönelik herhangi bir düzenleme bulunmadığı…” şeklindedir.
Danıştay 4. Dairesi 23.11.2021 tarihli kararı: “Temyize konu vergi dava dairesinin kararının 02/06/2021 tarihinde tebliğ edildiği belirlenmiş olup, temyiz süresinin son günü 02/07/2021 tarihine rastladığı halde otuz günlük süre geçirildikten sonra 06/09/2021 günü kayda giren dilekçe ile temyiz başvurusunda bulunulduğu anlaşılmış olup, temyiz isteminin süreaşımı nedeniyle reddine…” şeklindedir.
Danıştay 4. Dairesi 09.02.2021 tarihli kararı (karar düzeltme): “Kararın düzeltilmesi istemine konu teşkil eden kararın tebliğine ilişkin alındıya göre Danıştay kararı, karar düzeltme talebinde bulunan davacıya Tebligat Kanunu 21. maddesi uyarınca 19/06/2020 tarihinde tebliğ edilmiş olup, kararın düzeltilmesi için başvuru süresinin son günü 06/07/2020 tarihine rastladığı halde on beş günlük süre geçirildikten sonra 07/08/2020 tarihinde kayda giren dilekçeyle kararın düzeltilmesi isteminin süre aşımı nedeniyle reddine…” şeklindedir.
Danıştay 4. Dairesi 27.04.2021 tarihli kararı: “Temyize konu vergi mahkemesi kararının 08.06.2016 tarihinde tebliğ edildiği belirlenmiş olup, temyiz süresinin son günü 08/07/2016 tarihine rastladığı halde otuz günlük süre geçirildikten sonra 11/07/2016 günü kayda giren dilekçe ile temyiz isteminin süreaşımı nedeniyle reddine…” şeklindedir.
Danıştay 7. Dairesi 10.12.2020 tarihli kararı: “5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun’a göre mali tatil süresince vergiyle ilgili işlemlere ilişkin dava açma sürelerinin işlemeyeceği kurala bağlanmış olup, söz konusu düzenlemeden hareketle benzer şekilde bir hüküm öngörülmeyen temyiz başvurusuna ilişkin sürenin de işlemeyeceği sonucuna ulaşmaya olanak bulunmamaktadır.” Şeklindedir.
Mükelleflerin tarhiyatlara karşı açtıkları davaların süresi mali tatil boyunca işlemediği gibi 6183 sayılı Kanun kapsamındaki işlemlere karşı (örneğin; ödeme emri vb.) açacakları davaların süresi de mali tatil süresi boyunca işlemeyecektir. Kanun her ne kadar “tarhiyat” ifadesini kullansa da 6183 sayılı kanundaki işlemler de vergisel nitelikte olup yargı organları, mali tatil kapsamındaki vergilere ilişkin yapılacak 6183 sayılı kanun kapsamındaki işlemlere karşı açılacak davaların da mali tatil kapsamında olduğu yönünde kararlar vermektedir. Bu yönde verilmiş bir yargı kararı aşağıdadır.
Danıştay 4. Dairesi 05.03.2020 tarihli kararı: “… dosyanın incelenmesinden, dava konusu ödeme emrinin 06/07/2015’te davacı tarafa tebliğ olduğu, dava açma süresinin son günü 13/07/2015 tarihine rastlaması nedeniyle bu tarih mali tatil süresi olan 01-20/07/2015 tarihleri arasına tekabül ettiğinden ve bu sürede dava açma süresi işlemediğinden aynı zamanda, adli tatil süresinin de 20/07/2015 tarihi itibarıyla başlaması nedeniyle yukarıda belirtilen hükümlere göre en son 07/09/2015 tarihine kadar dava açılması mümkün olup, davacı tarafça 03/08/2015 tarihinde kayda giren dilekçe ile dava açıldığı görülmüştür. Bu durumda, davacı tarafından açılan dava süresinde olup, davalı idarenin süre itirazı yerinde görülmemiştir.” Şeklindedir.
Vergi İncelemelerine Etkisi
5604 sayılı Kanun’da; “Mahkeme kararı veya Cumhuriyet Savcılıklarının talebi üzerine ya da Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılan aramalı incelemeler hariç olmak üzere, malî tatil süresince inceleme amacıyla defter ve belgelerin ibrazı talep edilemez, mükellefin işyerinde incelemeye başlanılmaz.” ifadesi yer almaktadır. Bu hüküm uyarınca mükellef nezdinde yürütülecek vergi incelemesi eğer ki mahkeme kararı, savcılık talebi ve aramalı inceleme kaynaklı ise mali tatil süresi boyunca da defter ve belge ibrazı istenebilecek diğer konulara ilişkin yürütülecek vergi incelemeleri sebebiyle ise defter ve belge ibrazı istenemeyecektir. Daha önce ibraz edilen defter ve belgeler üzerinden yürütülen vergi incelemeleri ise mali tatilden etkilenmeyecektir. Ayrıca kanun metni istisnalar hariç defter ve belge ibrazının mümkün olmadığını belirtmekte olup incelemenin duracağına ilişkin bir hususa değinmemektedir. Bununla birlikte “mükellefin işyerinde incelemeye başlanamaz.” ifadesi ise uygulanabilirliğini tamamen yitirmiştir.
01.07.2022 tarihinden itibaren uygulanmak üzere VUK’ un 140. Maddesine; “İncelemeye tabi olana, vergi incelemesinin konusunu ve incelemeye başlanıldığı hususunu bir yazıyla bildirirler. Ayrıca, yazının bir örneğini bağlı olduğu birime ve ilgili vergi dairesine gönderirler.” hükmü eklendiğinden, mükellefler hakkında vergi incelemesine başlanılması artık Vergi Müfettişleri tarafından tek taraflı bildirim usulü ile gerçekleşmektedir. Bu sebeple; mali tatil süresi içerisinde yapılacak “incelemeye başlama bildirimi” önünde bir engel bulunmamaktadır.
Ayrıca mali tatil süresi içerisinde mükelleflerin, vergi inceleme tutanağını imzalamaya davet edilemeyeceği belirtilse de mali tatil içerisinde düzenlenen vergi inceleme tutanağına istinaden yapılan tarhiyat işleminin kabulü yönünde yargı kararları da mevcuttur. Konuya ilişkin bir yargı kararı şu şekildedir.
Danıştay 7. Dairesi 29.12.2020 tarihli kararı: “…Vergi inceleme tutanağının 03/07/2014 tarihinde düzenlendiği, belirtilen sürenin mali tatile rastladığı, 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun’a göre mali tatil süresi içinde defter ve belgelerin istenilemeyeceği ve düzenlenen vergi inceleme tutanağı için imzaya davet edilmemesinin gerektiği, yapılan vergi incelemesinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla yapılan temyiz isteminin reddine…” şeklindedir.
Defter Belge İsteme ve Bilgi İstemelere İlişkin Tebligat İşlemleri
Mali tatil süresi boyunca vergi/ceza ihbarnameleri ile mahsup taleplerine yönelik olanlar hariç bilgi isteme talepleri mükelleflere bildirilmeyecek olup tatil süresi içinde yapılan tebligat işlemlerinde süre, mali tatilin son gününden itibaren işlemeye başlayacaktır. Yapılan tebligatın defter ve belge isteme konulu olması halinde ise yargı kararları sürenin mali tatilden sonra işlemeye başlayacağını kabul etmemekte, tebligatı tamamen geçersiz sayarak cezalı vergileri kaldırmaktadır. Konuya ilişkin güncel yargı kararları aşağıdaki gibi olup vergi incelemesi amacıyla gönderilen defter ve belge isteme yazılarının mali tatil süresinde düzenlenmemesi ve mali tatilden önce düzenlense dahi tebligatın mali tatil süresi içerisinde yapılmaması önem arz etmektedir.
Danıştay 3. Dairesi 21.11.2021 tarihli kararı: Bölge İdare Mahkemesinin verdiği; “5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi hakkında Kanunun 1. maddesinin 1. fıkrasında, her yıl temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) malî tatil uygulanacağı, 4.fıkrasında mali tatil içerisinde defter ve belgelerin ibrazının talep edilemeyeceği hüküm altına alındığından 03/07/2015 tarihinde ibraz yazısı tebliğ edildiği halde defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi nedeniyle yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığı…” gerekçesiyle dava konusu cezalı verginin kaldırılması kararına karşı idarenin temyiz iddiası “Mali tatil öncesinde tanzim edilen 25/06/2015 tarihli defter belge isteme yazısının 03/07/2015 tarihinde tebliğ edildiği, mali tatilde ibraz süresinin durduğu ve mali tatil bitiminden itibaren yedinci günün mesai bitimine kadar defter ve belgelerini ibraz etmeyen davacı adına salınan cezalı verginin hukuka uygun olduğu…” şeklinde olup Danıştay 3. Dairesi Bölge İdare Mahkemesi’nin kararını onamıştır.
Danıştay 3. Dairesi 20.10.2020 tarihli kararı: “Defter ve belge ibrazına ilişkin yazının mali tatile denk gelecek şekilde 08.07.2015 tarihinde ilgiliye tebliğ edilerek defter ve belge ibrazının istenmesi yasa hükmüne aykırı bulunduğundan…” şeklindedir.
Mali Tatilin Uygulanmayacağı Vergiler
Özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel iletişim vergisi, şans oyunları vergisi ile gümrük idareleri, il özel idareleri ve belediyeler tarafından tarh ve/veya tahsil edilen vergi, resim ve harçlarla ilgili olarak malî tatil uygulanmamaktadır.
(Kaynak: Yusuf Cihad Demet-Tutku Koç / Ekonomim.com | 04.07.2023)
