Kısmi Tevkifata Tabi İşlemlerden Doğan KDV İadesi 8. Bölüm-Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri ile Taşımacılık Hizmetleri
1-Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri
1.1-Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı
Hem KDV mükellefleri, hem de belirlenmiş alıcılar tarafından, aşağıda “Kapsam” bölümünde belirtilen temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmeti alımlarında, (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanır.
1.2-Kapsam
Temizlik hizmetleri sektörünün yaygın olarak sunduğu hizmetler;
-Bina temizliği,
-Sokak temizliği,
-Sağlık kuruluşlarının hijyenik temizliği ve hastane atıklarının toplanması ve imhası,
-Çöp toplama ve toplanan çöplerin imhası,
-Park ve bahçeler ile mezarlık alanlarının temizliği,
-Haşere mücadelesi,
-Demiryolu ve kara nakil vasıtalarının temizliği,
ve benzeri işlerden oluşmakta olup, bu işler tevkifat uygulaması kapsamındadır.
Bina temizliğine; binaların müştemilat ve eklentileri dâhil iç ve dış cephesinin temizliği ile her türlü mefruşatının (halı, perde, koltuk, süs eşyası vb.) bina içinde veya dışında yaptırılan temizliği dâhildir.
Ayrıca havlu, çarşaf, elbise, çamaşır gibi eşyaların temizlettirilmesi veya yıkattırılması da temizlik hizmetleri kapsamında tevkifata tabidir.
Ancak, temizlik işlerinde kullanılacak deterjan, süpürge gibi alet-edevat ve sarf malzemelerinin satın alınması sırasında tevkifat uygulanmaz.
Sorumlu tayin edilenlerin park, bahçe ve mezarlık alanları ile bulvar, refüj, göbek, rekreasyon alanları ve havuzların bakımı, bitkilendirilmesi, sulanması, haşere mücadelesi, sokak hayvanlarının toplanması-ıslahı ve benzerlerine ilişkin hizmet alımları, çevre ve bahçe bakım hizmetleri kapsamında tevkifata tabidir.
İstanbul VDB’nin 09/10/2009 tarihli ve KDV-2009/66 No’lu Uygulama Tamimine göre aşağıda belirtilen işlemler de bu bölüm kapsamında tevkifata tabidir.
-Köprülerde üst geçitlerde kamulaştırma sınırı tel çitlerinde olabilecek pankart ve reklam amaçlı her türlü afişleri gerektiği şekilde kaldırarak idarece gösterilen yerlere teslim edilmesi,
-Yağışlarda yol yüzeyinde baca, kanal ve drenaj sistemleri gibi sanat yapılarındaki tıkanmalar ve doğabilecek göllenmelerin derhal müdahale edilerek giderilmesi,
-Kazalarda yola dökülen mazot, benzin, yağ ve her türlü buna benzer kimyasal maddelerin temizlenmesi,
-Yollarda olabilecek her türlü engeller (kedi, köpek vb. hayvan ölüleri) demir tahta saç ve buna benzer cisimlerin kaldırılması işi ve kaldırılacak kedi köpek vb. hayvan ölüleri otoyoldan uzak, idarece belirlenen sahalara gömülmesi.
Örnek: Sanayi kuruluşları ve kamu kurumlarından gelen evsel, endüstriyel ve arıtma çamuru gibi atıkların depolama ve bertaraf edilmesine yönelik verilen hizmet temizlik hizmeti kapsamında KDV tevkifatına tabi tutulacaktır.
Örnek: Özel araçlarla tıbbi ve tehlikeli atıkların toplanması, özel depolarda depolanması ve imhası hizmeti temizlik hizmeti kapsamında KDV tevkifatına tabi tutulacaktır. Söz konusu atıkların toplandığı alandan imha alanına nakliyesinin müstakilen yapılması durumunda, nakliye hizmetine bu bölüm kapsamında tevkifat uygulanmayacaktır.
Örnek: KDV mükellefiyeti bulunan belediyeye ait iktisadi işletmenin atık su arıtma tesisinin bakımı ve işletilmesi suretiyle verilen hizmet, temizlik hizmeti kapsamında değerlendirilemeyeceğinden tevkifata tabi tutulmayacaktır.
Örnek: Haşere ve böceklere yönelik yapılan ilaçlama hizmeti tevkifat kapsamındadır.
Örnek: (A) Ltd. Şti. tarafından karayolları bölge müdürlüğüne, tesisler ile ücret toplama istasyonlarının ve sahalarının temizlenmesi, tesislerin ve yeşil alanlarının bakımı hizmetleri, çalıştırılan işçilerle verilmektedir. Bu kapsamda çalıştırılan elemanların sevk, idare ve kontrolünün (A) Ltd. Şti.de bulunması halinde bu hizmet temizlik hizmeti kapsamında değerlendirilerek, karayolları bölge müdürlüğünce KDV tevkifatına tabi tutulacaktır.
Örnek: Malzemesiz temizlik hizmeti, işgücü temin hizmetine ilişkin koşulları taşıması kaydıyla, bu kapsamda değerlendirilerek KDV tevkifatına tabi tutulacaktır.
Konu hakkında verilmiş özelgeler aşağıda özetlenmiştir.
Özelge: Devlet Hastanesine verilecek olan haşere ile mücadele hizmetinin, temizlik hizmeti kapsamında değerlendirilmesi ve tevkifata tabi tutulması gerekmektedir[1].
Özelge: Endüstriyel arıtma çamuru ve buna benzer atıkların bertaraf edilmesi ve depolanması hizmetlerinin temizlik hizmeti kapsamında değerlendirilmesi ve tevkifata tabi tutulması gerekmektedir[2] .
Özelge: Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu G.L.İ. Müessesesi Müdürlüğü ile düzenlenen sözleşmeye istinaden, ekipmanı ile birlikte buharlı yıkama aracı ile verilen açık ocaklarda çalışan iş makinelerinin yıkanması hizmeti, “temizlik, çevre ve bakım hizmetleri” kapsamında değerlendirilerek hizmete ait bedel üzerinden hesaplanan KDV’nin tevkifata tabi tutulması gerekmektedir[3].
Özelge: Devlet Hastanesine 210 işçi ile verilen malzemeli genel temizlik hizmetinin KDV tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir[4].
Özelge: Kamu Hastaneleri Birliği Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna verilen “malzemesiz temizlik ve hasta bakım hizmetleri” işinde istihdam edilen elemanların sevk, idare ve kontrolünün hizmeti alan idarede bulunması halinde işgücü temin hizmeti kapsamında değerlendirilmesi; sevk, idare ve kontrolün firmada olması halinde ise temizlik, çevre ve bakım hizmeti olarak değerlendirilmesi gerekmektedir[5].
Özelge: Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından ihale edilen malzemesiz temizlik hizmeti işinin; istihdam edilecek elemanların sevk, idare ve kontrolünün firmada olması nedeniyle “işgücü temin hizmetleri” kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayıp, “temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri” kapsamında KDV tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir[6].
Özelge: Vidanjör şikayetlerine müdahale edilmesi hizmeti, “temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri” kapsamında KDV tevkifatına tabidir[7].
Özelge: Firmanın, başka firmaların bünyesinde açılan lokasyonlarda bu firmalara servis hizmeti almak için gelen taşıtlara, firma personeli tarafından iç ve dış temizlik (kimyasal malzemelerle yapılan araç temizliği dâhil) yapılması hizmeti, tevkifata tabi olacaktır. Ancak, araçlara verilen boya koruma, cam ve güvenlik filmleri uygulamaları için tevkifat yapılmayacaktır[8].
Özelge: Arıtma çamurunun nakli ve bertaraf edilmesi hizmetinin, temizlik hizmeti kapsamında değerlendirilerek tevkifata tabi tutulması gerekmektedir. Bertaraf hizmetini alt yükleniciden hizmet almak suretiyle yapılmasının tevkifat uygulamasına etkisi yoktur[9].
1.3-KDV İadesi
Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri ile ilgili KDV iade alacaklarının mahsubunu isteyen mükelleflerin 10.000-TL’yi aşmayan mahsup talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir. 10.000-TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. Ancak 01/04/2023 tarihinden itibaren mükellefin iade hakkı doğuran işlemi yaptığı yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin bulunması halinde, mahsuben iade talepleri YMM raporu ile yerine getirilebilir.
Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri ile ilgili nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat, münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür. Ancak 01/04/2023 tarihinden itibaren mükellefin iade hakkı doğuran işlemi yaptığı yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin bulunması halinde, nakden iade talepleri YMM raporu ile yerine getirilebilir veya iade talebinin tamamı kadar verilmiş teminat, YMM raporu ile çözülebilir.
2-Taşımacılık Hizmetleri
2.1-Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı
KDV mükellefleri ile belirlenmiş alıcıların, aşağıda “Kapsam” bölümünde belirtilen yük taşımacılığı hizmeti alımlarında (2/10), servis taşımacılığı hizmeti alımlarında ise (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanır.
2.2-Kapsam
Bu bölüm kapsamına, personel, öğrenci, müşteri ve benzerlerinin belirli bir güzergâh dâhilinde taşınması amacıyla ihdas ettikleri servis hizmetlerine ilişkin olarak yaptıkları taşımacılık hizmeti alımları ile karayoluyla yapılan yük taşımacılığı hizmeti alımları (kargo işletmeciliği yetki belgesi sahibi mükellefler tarafından yapılan kargo taşıma işleri hariç) girmektedir.
Söz konusu hizmetlerin, tahsis edilmiş özel plakalı araçlar ile yapılıp yapılmaması, ilgili birimlerden taşımacılıkla ilgili zorunlu belge ve sertifikaların alınıp alınmaması veya taşıma işinde kullanılan aracın özmal ya da sözleşmeli taşıt olup olmaması tevkifat uygulaması kapsamında işlem tesisine engel değildir.
Servis hizmetinin, personel veya öğrencilerin (veya velilerin) kendi aralarında anlaşmak suretiyle doğrudan taşımacı ile sözleşme yapılması/anlaşılması suretiyle sağlanması halinde, esas olarak hizmete ait faturaların servis hizmetinden yararlanan personel, öğrenci (veya velisi) adına düzenlenmesi gerektiğinden, tevkifat uygulanmaz. Ancak, faturanın tevkifat yapmakla sorumlu tutulanlar adına düzenlenmesi halinde tevkifat uygulaması kapsamında işlem tesis edilir.
Taşımacılık hizmetini yüklenen bir firmanın, bu işi bizzat ifa etmeyip bir başka firmaya devretmesi durumunda, taşımacılık hizmetini alan tarafından bu kapsamda tevkifat yapılmaz. Ancak taşımacılık hizmetini yüklenen firma tarafından, taşımacılık hizmetini fiilen ifa eden firmadan alınan hizmet için KDV tevkifatı uygulanır.
Malı satanın taşımayı da yapması ve taşıma için ayrıca bedel talep etmesi halinde, belirlenen şartlar dâhilinde, taşıma faturası tevkifatlı düzenlenecektir[10].
08/08/2011 tarihli ve KDVK-60/2011-1 sayılı KDV Sirküleri ile 21/06/2012 tarihli ve KDVK-63/2012-3 sayılı KDV Sirkülerinde yapılan açıklamaya göre, bir taşımacılık işinin servis taşımacılığı hizmeti olarak tevkifata tabi tutulabilmesi için;
-Belli güzergâhlar dâhilinde yapılması,
-Hizmetin alıcısı ile satıcısı arasındaki anlaşma uyarınca belirli bir dönem süresince devam etmesi,
-Fiilen yapılması,
gibi hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Ancak belirtilmesi gerekir ki, yukarıda belirtilen “hizmetin alıcısı ile satıcısı arasındaki anlaşma uyarınca belirli bir dönem süresince devam etmesi” şartı, KDVGUT’de yer almamaktadır.
Konu hakkında verilmiş özelgeler aşağıda özetlenmiştir.
Özelge: Turizm firması tarafından belirlenen güzergâhta, firma tarafından gerek kendi araçları gerekse üçüncü şahıslardan kiralanan ve firmanın sevk ve idaresinde çalışan araçlarla fiilen yapılan servis taşımacılığı hizmetine ait KDV’nin tevkifata tabi tutulması gerekmektedir[11].
Özelge: Üretim ve satışı yapılan kömürün nakliyesi hizmetinin, kömür satışından ayrı bir iş olarak firma tarafından sunulması ve her bir işlem bedelinin KDV dâhil alt sınırı (ilgili dönemde 1.000-TL) aşması halinde, verilen hizmete ilişkin KDV’nin (2/10) oranında tevkifata tabi tutulması gerekmektedir[12].
Özelge: Şahsa ait motosikletle, KDV mükellefleri ve belirlenmiş alıcılara verilen ve KDV dâhil bedeli alt sınırı (ilgili dönemde 1.000-TL) aşan kurye taşımacılığı hizmeti (2/10) oranında tevkifata tabidir[13].
Özelge: Firmanın, kargo işletmeciliği yetki belgesi (M2) kapsamında yaptığı kargo taşıma işleri, KDVGUT’nin “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında KDV tevkifatı uygulanacak yük taşımacılığı hizmetlerinden olmaması nedeniyle bu bölüm kapsamında tevkifata tabi tutulmayacaktır. Bununla birlikte, söz konusu hizmetin, KDVGUT’nin I/C-2.1.3.2.13 bölümünde sayılanlara karşı ifa edilmesi durumunda, söz konusu işlemlerde (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir. Öte yandan, fiilen taşımacılık yapmaması kaydıyla kargo acenteliği yetki belgesi (G) sahibi acenteler tarafından firmaya düzenlenen faturalarda tevkifat uygulanmayacaktır. Ancak, söz konusu acenteler tarafından fiilen gerçekleştirilen taşıma işleri nedeniyle firmaya düzenlenecek faturalarda “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında (2/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir.
Firmanın, KDVGUT’nin I/C-2.1.3.1.a ve b bölümünde sayılanlara, hususi taşımacılık (K2) ve yurtiçi ve/veya uluslararası lojistik işletmeciliği (L2) yetki belgesi kapsamında vermiş olduğu yük taşımacılığı hizmetlerinde, “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında (2/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir.
Firma tarafından (K2) ve (L2) yetki belgesi kapsamında yapılan yük taşımacılığı hizmetinin bizzat ifa edilmeyip alt yüklenicilere yaptırılması durumunda, taşımacılık hizmetini alanların KDVGUT’nin I/C-2.1.3.2.13 bölümünde yer almaması kaydıyla, firmanın düzenleyeceği faturalarda “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında KDV tevkifatı yapılmayacaktır. Hizmeti alanların, KDVGUT’nin I/C-2.1.3.2.13 bölümünde sayılanlardan olması durumunda ise, söz konusu işlemlerde (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir. Firma tarafından düzenlenen faturalarda, fiilen yapılan taşımacılık ile alt yüklenicilerinin firma taşımacılık bedellerinin ayrıştırılması halinde bizzat ifa edilen taşımacılık bedeline ilişkin KDV’nin “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında tevkifata tabi tutulması, ancak bu bedellerin ayrıştırılamaması halinde toplam taşımacılık hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin söz konusu bölüm kapsamında tevkifata tabi tutulması gerekmektedir.
Diğer taraftan, firma tarafından alt yüklenicilerden alınan taşıma hizmeti nedeniyle “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında tevkifat uygulanması gerekmektedir[14].
Özelge: Kooperatifin bizzat ifa etmeyerek kooperatife üye olan nakliyecilere veya üçüncü kişilere yaptırılan taşımacılık işlerine ilişkin olarak kooperatif tarafından düzenlenen faturalarda “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında tevkifat uygulanmayacaktır. Bununla birlikte söz konusu hizmetin KDVGUT’nin I/C-2.1.3.2.13 bölümünde sayılanlar arasında yer alan kuruluşlara verilmesi halinde, tevkifat uygulanması gerekmektedir. Öte yandan taşımacılık hizmetini fiilen ifa eden nakliyeciler tarafından kooperatife düzenlenecek faturalarda alt sınırın aşılması halinde (ilgili dönemde 1.000-TL) “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında (2/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır[15].
2.3-KDV İadesi
Taşımacılık hizmetleri ile ilgili KDV iade alacaklarının mahsubunu isteyen mükelleflerin 10.000-TL’yi aşmayan mahsup talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir. 10.000-TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. Ancak 01/04/2023 tarihinden itibaren mükellefin iade hakkı doğuran işlemi yaptığı yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin bulunması halinde, mahsuben iade talepleri YMM raporu ile yerine getirilebilir.
Taşımacılık hizmetleri ile ilgili nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat, münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür. Ancak 01/04/2023 tarihinden itibaren mükellefin iade hakkı doğuran işlemi yaptığı yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin bulunması halinde, nakden iade talepleri YMM raporu ile yerine getirilebilir veya iade talebinin tamamı kadar verilmiş teminat, YMM raporu ile çözülebilir.
Dr. İsmail Pamuk – Yeminli Mali Müşavir
Barbaros Soylu – S.M. Mali Müşavir
13.02.2024
Yararlanılan Kaynaklar
[1] İzmir VDB Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü’nün 03/05/2011 tarihli ve 4.35.17.01-35-02-122 sayılı özelgesi.
[2] Kocaeli VDB Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü’nün 16/06/2010 tarihli ve B.07.1.GİB.4.41.15.01-KDV-2010/7-29 sayılı özelgesi.
[3] Kütahya Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün 12/01/2012 tarihli ve B.07.4.DEF.0.43.10.00-3351/2196-4 sayılı özelgesi.
[4] Afyonkarahisar Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün 10/04/2014 tarihli ve 63611781-130 [9-2013/30]-6 sayılı özelgesi.
[5] Antalya VDB Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü’nün 02/09/2014 tarihli ve 76464994-130[KDV.2014.30]-207 sayılı özelgesi.
[6] Ankara VDB Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü’nün 08/04/2014 tarihli ve 84974990-130[9-2013/60]-338 sayılı özelgesi.
[7] İstanbul VDB Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü’nün 01/11/2017 tarihli ve 39044742-KDV.9[Özelge]-413927 sayılı özelgesi.
[8] İzmir VDB Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü’nün 04/08/2016 tarihli ve 21152195-35-02-388 sayılı özelgesi.
[9] Antalya VDB Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü’nün 30/10/2020 tarihli ve 76464994-130[KDV.2020.156]-E.163658 sayılı özelgesi.
[10] Mehmet Maç, “Kısmi KDV Tevkifatına Tabi Servis Taşımacılığı ve Kara Yolu ile Mal Taşımacılığı Hizmetleri”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 489, Mayıs 2022, s. 67.
[11] Aydın VDB Vergi ve Anlaşmalar Uygulama Müdürlüğü’nün 03/09/2013 tarihli ve 79690095-130-10 sayılı özelgesi.
[12] İzmir VDB Gelir Kanunları KDV ve ÖTV Grup Müdürlüğü’nün 14/04/2021 tarihli ve E-21152195-130[9-2021.3467]-146184 sayılı özelgesi.
[13] İstanbul VDB Gelir Kanunları KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü’nün 16/04/2021 tarihli ve E-39044742-130[Özelge]-346122 sayılı özelgesi.
[14] Büyük Mükellefler VDB Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü’nün 31/12/2021 tarihli ve E-64597866-130-24162 sayılı özelgesi.
[15] Kütahya Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün 26/05/2021 tarihli ve E-61504625-130-30282 sayılı özelgesi.
