Sosyal güvenlik haklarının farklılığından dolayı 15 Ekim 2008 tarihinden önce bir şekilde 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi olmuş memurlara eski memur, ilk defa 15 Ekim 2008 tarihinden itibaren memuriyete atanmış memurlara ise yeni memur diyoruz. Eski memur ve yeni memurlar gerek emeklilik yaşı hesaplaması ve gerekse emekli aylığı hesaplaması bakımından birbirinden çok farklı haklara sahip bulunuyorlar.
Bu fark memurların ölümleri halinde dul ve yetimlerine de geçmiş oluyor.
Taban Aylık Eski Memurları Koruyor
Memur emekli aylıklarında yasal bir alt sınır aylığı var ve bundan az memur emekli aylığı olamıyor.
5434 sayılı Kanunun ek 19 uncu maddesinde yer alan bu hükme göre taban aylığı, emekli, adi malûllük ve vazife malûllüğü aylıklarının alt sınırı gösterge tablosunun 14 üncü derecesinin 2 nci kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli aylığı oluyor.
Emekli Sandığı iştirakçilerinin sosyal güvenlik kesintilerinin Emekli Sandığı matrahına göre yapılması, emekli aylıkları ve ikramiyelerinin de buna göre hesaplanması gerekiyor.
Emekli sandığı matrahı gösterge aylığı ek gösterge aylığı, kıdem aylığı, taban aylığı ve zam, tazminat ve benzeri ödemeler karşılığı olan ek tazminattan oluşur.
İşte bu tazminatın hesabı da memurun ek göstergesine göre belirleniyor.
Memurların 2021 Ocak Zammından Sonra En Düşük Emekli Aylığı Hesabı
| Gösterge Aylığı | 86,21 |
| Kıdem Aylığı | 82,89 |
| Taban Aylığı | 2.594,92 |
| Özel H.Tazminatı | 866,23 |
| Emekli Keseneğine Esas Aylık (EKEA) | 3.630,25 |
| Emekli Taban Aylığı | 2.904,20 |
| Ek Ödeme | 116,17 |
| Toplamda Ödenecek Aylık | 3.020,37 |
Bahse konu tutarlara tablodan görüleceği üzere 5454 sayılı Kanun gereği ek ödeme yapılması gerekiyor. Bu ek ödemenin 375 sayılı KHK gereği görevdeki memurlara ödenen ek ödemelerle bir ilgisi olmadığını da ifade edelim. Örneğin Emekli Sandığı taban aylık 2904,20 TL iken %4 ek ödeme ile birlikte 3020,37 TL’ye ulaşıyor. Buradaki ek ödeme yürürlükten kaldırılan vergi iadesinin yerine geçen ek ödeme oluyor.
2020-2021 yılları için geçerli Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararının 7/a maddesine göre;
2020 yılı Aralık ayı endeksinin 2020 yılı Haziran ayı endeksine göre altı aylık değişim oranının 2020 yılı ikinci dönemi için önerilen yüzde 4 oranını geçmesi halinde enflasyon farkı eklenecekti. TÜİK’in açıkladığı TÜFE rakamlarına göre Haziran 2020 – Aralık 2020 ayları arasında enflasyon artışı yüzde 8,37 olarak oluştuğu açıklanmıştı. Bu durumda aynı Hakem Kurulu Kararının 4/1 maddesi doğrultusunda normal yüzde 3’lük zam ile birlikte Ocak 2021 ayı itibariyle yüzde 7,33 zam uygulanması zorunluluğu ortaya çıkmıştı.
Emekli Sandığı Taban Aylığın Dul ve Yetimlere Dağıtımı
Bu durumda halen geçerli memur maaş katsayısı 0,165786 taban aylık katsayısı ise 2,594917 olarak belirlenmiş olduğu dikkate alınarak Emekli Sandığı emekli, dul ve yetim aylıklarının da aşağıdaki gibi oluşması gerekiyor.
Eski memurların taban aylığının dul ve yetimlere de uygulanması gerekiyor. Buna göre hak sahibi durum ve sayısına göre vefat eden memurların dul ve yetimleri bakımından ek ödeme hariç olarak aşağıdaki taban rakamların uygulanması gerekiyor.
| Dul ve Yetimler | Toplamda Ödenecek Aylık Alt Sınırı (TL) | Eşe bağlanacak aylık (TL) | 1.Yetime bağlanacak aylık (TL) | 2.Yetime bağlanacak aylık (TL) |
| Sadece eş varsa | 2.416,29 | 2.416,29 | – | – |
| Sadece bir yetim varsa | 2.416,29 | – | 2.416,29 | – |
| Eş ve bir yetim varsa | 2.613,78 | 1.742,52 | 871,26 | – |
| İki yetim varsa | 2.613,78 | – | 1.306,89 | 1.306,89 |
| Eş ve iki yetim varsa | 2.613,78 | 1.453,10 | 726,05 | 726,05 |
(Kaynak: Şevket Tezel / Ali Tezel | 01.02.2021)
