Sponsorluk, temel olarak, bir kurumun ya da kuruluşun doğrudan herhangi bir kar gözetmeksizin halk yararına yönelik faaliyetlere ayni ya da maddi yardım sağlamasıdır. Bunun karşılığında sponsor olan kurum ya da kuruluş faaliyet çerçevesinde hedef kitlesi ile buluşma, kendisini tanıtma ve imajını olumlu yönde geliştirme fırsatı yakalamaktadır. Sponsorluk faaliyetleri sadece kar amacı güden kuruluşlar ya da genel olarak ticari şirketler tarafından gerçekleştirilmemektedir. Bu tür ticari işletmelerin yanı sıra belediyeler, çeşitli dernekler ve benzerleri de çeşitli organizasyonlara, faaliyetlere sponsor olabilmektedir. Bununla birlikte birçok akademik çalışmada ya da bu konu ile ilgili birçok kaynakta sponsorluk ticari şirketlerin üstlenmekte olduğu şekli ile ele alınmaktadır.
Sponsorluğun amaçları
1. Sponsorluğun Halkla İlişkiler Amaçları
Kuruluşlar, kurum ve ürün imajını desteklemek, kurumsal kimliği yerleştirmek, hedef kitlede iyi niyet ve anlayışı oluşturmak gibi nedenlerle diğer iletişim yöntemlerine ek olarak sponsorluk üstlenmektedir.
Sponsorluk faaliyetleri, defalarca tekrarlanan logo, kurumsal renk ve fiziksel görüntünün farkına varılmasına, kurumsal kimliğin tanınmasına ve yerleşmesine katkıda bulunmaktadır.
Özellikle halkla ilişkiler açısından değerlendirildiğinde, sponsorluk faaliyetleri, kurum veya kişilere sağlanan imkânlar nedeniyle, hedef kitle üzerinde iyi niyetin oluşturulmasında etkin rol oynamakta, uygulamalar medyanın dikkatini çekerek, medya ile ilişkileri güçlendirmektedir.
Sponsorluğun halkla ilişkiler açısından en önemli boyutu işletmelere eğitim, araştırma ve sanata destek vererek, toplumsal konulara duyarlılıklarını dile getirme imkânı sağlamasıdır.
Sponsorluktan bazen kurum bazen de ürün imajını desteklemek için yararlanılır. Örneğin X markası sadece fotoğraf makinesi ve kamera değil, aynı zamanda ofis malzemeleri ürettiği konusunu üstlendiğini, sponsorluk sayesinde açıklığa kavuşturarak kurumsal imajını geliştirmiştir. Çok çeşitli ürün üreten işletmelerin, bu çeşitlilikleri sponsorluğa da yansımakta, kuruluşlar, Y firmasının yaptığı gibi ürettiği her bir ürün için müzik, sinema, sağlık, çevre hatta olimpiyatlar gibi çok farklı alanlarda sponsorluk üstlenmektedirler.
Sponsorluğun halkla ilişkiler amaçları:
- Kurum kimliğini pekiştirmek,
- Kuruluşun ismini hedef gruplara duyurmak,
- Kurum imajını pekiştirmek,
- Halkın iyi niyetini kazanmak,
- Medyanın ilgisini çekmek, Kurum içi ilişkileri geliştirmek ve eğlence imkânları oluşturmaktır
2. Sponsorluğun Reklam Amaçları
Firmalar veya markalar daha önceleri sponsor oldukları konularda maddi bir beklentiye acımazsızca girmezken, son yıllarda giderek artan acımasız rekabet şartları bu konuyu da daha fazla bir pazarlama, iletişim, tanıtım aracı hâline getirmiş, firmalar sadece bu konuda değil, neredeyse tüm konularda kasalarından çıkan her “değer” in geri dönüşümünü hesaplar hâle gelmişlerdir. Yani artık “sponsorluk” da sadece “yardım yapma”, “iyilik etme” felsefesine dayanmamakta, yapılan yatırım ya da katkının, maddi kazanç olarak geri dönüşümü hesap edilmektedir. Örneğin Endonezya’da bir süre rağbet göremeyen Japon otomobilleri, bu sıkıntıyı hayır kurumları ve çeşitli derneklere yaptıkları çeşitli bağışlar, yardımlar ve üstlendikleri sponsorluklarla asmışlar, piyasada bu şekilde tutunmuşlardır. Durum böyle olunca sponsorluk konusu ister istemez hem firmalar hem de reklam ve halkla ilişkiler şirketleri tarafından daha ciddi düşünülmesi gereken bir konu haline gelmiş, özellikle içki, sigara ve ilaç gibi reklam yasağı olan firma ve markalar için bir “can simidi” olarak benimsenmiştir. Üstelik son derece başarılı da olunmuştur.
Bazı sigara firmalarının otomobil ve yat yarışlarına, bazı içecek firmalarının çeşitli konserlere, şarkı yarışmalarına, festivallere ve spor organizasyonlarına katkıda bulunmaları ağırlıklı olarak bu yüzdendir. Üstelik bu tarz sponsorluklarda ticari anlamda istenen, beklenen geri dönüşümler genel olarak alındığı gibi firma veya marka imajına da büyük katkılar sağlanmaktadır.
Çünkü bilmekteyiz ki gazeteler, radyo ve televizyonlar, büyük kitlelerin rağbet ettiği bu tarz sponsorlu etkinliklere çok daha fazla ilgi göstermekte, sayfalarında, programlarında bu sponsor firmalar veya markaların isimlerini de vererek daha fazla yer vermekte hem etkinlikten hem de sponsor firma ve markalardan övgüyle bahsetmektedirler. Yani bu tarz etkinlikler ve organizasyonlarla medyanın ilgisi daha fazla çekilebilmektedir.
Yukarıda sayılanları özetlenirse sponsorluğun reklam amaçları üç madde hâlinde verilebilir. Bunlar:
- Medyada reklamı yasak olan ürünleri duyurmak
- Ürünleri desteklemek
- Başka reklam olanaklarını kullanmak
3. Sponsorluğun Pazarlama Amaçları
Görünen odur ki bir pazarlama aracı olarak bakıldığında ve maddi beklentilerin söz konusu olduğu sponsorluklarda firmaların büyük organizasyonlara yöneldiklerini ve bunları ağırlıklı olarak kendi denetimlerinde gerçekleştirdiklerini görürüz. Çünkü bu tarz sponsorluklar tam bir pazarlama faaliyeti olarak değerlendirilmektedir. İnsanlara sağladığı yararların yanında firma ve markaya sağladığı yararlar da önemli olmaktadır. Çünkü bu vesilelerle hedef kitle ile buluşulmakta, marka bilinirliliği artırılmakta, kurumsal kimlik vurgulanmakta, basında yer alınmaktadır.
Ayrıca sponsorluk yapan işletme veya ürün adının medyada yer almasıyla reklam kampanyalarının desteklenmesi, potansiyel müşterilerin ilgi alanına giren konulara finansal katkıda bulunarak pazarlama politikasına yardımcı olunması sağlanmaktadır.
Bugün ve gelecekte rakipler arasında ön plana çıkabilmek, marka farkındalığı ve takip eden süreçte marka bilinirliği yaratma veya marka bilinirliğini artırmak, rakiplere göre farklılaşmak, hedef kitleyle duygusal bir bağ oluşturmak, gittikçe zorlaşan marka sadakatini oluşturmak ve en doğru bütçeyle hedef kitlelere ulaşmanın önemi artmıştır ve giderek artacaktır.
Günümüzde tüketiciler bir ürünü ya da bir hizmeti almaktan çok markayı satın alıyorlar. Tüketiciler satın aldıkları marka ile ait oldukları veya ait olmak istedikleri hayat tarzını, markanın anlattığı hikâyeleri, markanın yaşattığı veya yaşatmayı vaat ettiği deneyimleri ve yaşamak istedikleri duyguları satın alıyorlar. Son yıllarda bu amaçları gerçekleştirecek bir pazarlama aracı klasik pazarlama araçları arasından fark yaratarak ön plana çıkmaya başlamıştır. Bu etkin pazarlama aracının adı sponsorluktur.
Günümüzde sponsorluk etkin bir pazarlama iletişimi aracıdır. Tüm bu sayılanlara göre sponsorluğun pazarlama amaçları:
- Bir ürünü piyasaya yerleştirmek,
- Pazarlama politikasında değişiklik oluşturmak,
- Yeni bir ürünü tanıtmak,
- Ürün kullanımını desteklemek,
- Satıcıları desteklemek,
- Uluslararası pazarlama faaliyetlerine katkı sağlamaktır.
Sponsorluk Türleri
Her kuruluş önceden belirlemiş olduğu hedeflere ve hedef gruplara ulaşmak için farklı sponsorluk alanlarını ve türlerini seçmek zorundadır. Çünkü aynı sponsorluk dalıyla kuruluşlar tüm hedef gruplarına hitap edilemeyebilirler. Kuruluşlar belirledikleri amaca ulaşmak için, diğer iletişim yöntemlerinin yanında, kültürel faaliyetlere katkıda bulunarak, spor aktivitelerini destekleyerek, eğitim olanakları sunarak, ödül törenlerine finansal destek vererek sponsorluktan yararlanmaktadır.
Kuruluşun diğer uygulamalarını olumlu yönde etkileyen çok boyutlu bir olgu olarak düşünülmesi gereken sponsorluk faaliyetleri için bütçeden ayrılacak pay, kuruluşların yapısı ile doğrudan ilgili olmakla birlikte bu oranın ortalaması küçük ölçekli işletmeler için %6-8 iken büyük işletmelerde %10-12’ye kadar çıkmaktadır.
- Spor Sponsorluğu,
- Kültür Sanat Sponsorluğu,
- Sosyal Sponsorluk,
- Macera-Seyahat Sponsorluğu
1. Spor Sponsorluğu
Sponsorluk türleri arasında en geniş yeri spor sponsorluğu almaktadır. Sporun tüm dünyada büyük kitlelere hitap edebilmesi nedeniyle özellikle ürün ve hizmetlerini kısa bir sürede tanıtmak isteyen kuruluş veya markalarca spor sponsorluğu yapılmaktadır. Kuruluşlar ulaşmak istedikleri hedef gruplara göre yerel, ulusal, uluslararası bir spor olayını para, malzeme vb. yollarla destekleyebilmektedirler. Sporun hedef kitlelerle daha kolay iletişim kurması ve kitle iletişim araçlarının da spor olaylarına geniş yer vermesi sponsorları bu alana yönelten nedenlerin arasında yer almaktadır.
1-1: Bireysel Sporcuların Sponsorluğu
Amatör veya profesyonel sporcuların yapmakta oldukları spor dallarında başarılı olanlarının, daha önceleri de spor dallarında başarılı olmuş olanlarının veya ileride başarılı olabilecek olan sporcuların ihtiyaçlarının karşılanması veya parasal olarak desteklenmesiyle yapılan sponsorluk türüdür. Ürün, kuruluş veya marka belirlemiş olduğu hedeflere desteklenen sporcular vasıtasıyla daha çabuk ulaşmak, ürünlerin kullanımını artırmak ve reklamları vasıtasıyla daha çok kitleye ulaşmak amacıyla bireysel sporcuları desteklemektedir.
Bir sporcunun sponsor veya sponsorlar tarafından desteklenebilmesi için de sporcunun birtakım özelliklerinin bulunması gerekmektedir. Mesela sporcunun tanınmış veya potansiyel yıldız olabilecek bir kişi olması, dürüst, sempatik ve medyatik olması, desteklenen sporcuların doping, alkol ve uyuşturucu kullanma gibi kötü alışkanlıklarının olmaması da gerekmektedir.
Bireysel sporcular taraflar arasında yapılan sponsorluk anlaşmasına göre sponsorun düzenlediği birtakım eğlence ortamlarında, açılışlarda veya ürün reklamlarında yer alabilmektedir. Ancak bazı durumlarda sporcunun toplum tarafından hoş karşılanmayan davranışlarda bulunması veya karşılaşmalarda doping kullanması gibi davranışlarda bulunması sponsorun ismini olumsuz biçimde etkileyebilmektedir
1-2: Spor Takımlarının Sponsorluğu
Spor takımlarının sponsorluğunu üstlenen kuruluş için bu tür sponsorlukta temel olan, reklam faaliyetinde bulunan takımlara finansal destek sağlamaktır. Desteklenen takımlar, bireysel sporcuların sponsorluğunun üstlenilmesi gibi sponsor kuruluşun adını, üzerinde taşıdıkları veya kullandıkları spor malzemeleri ve giysileri ile izleyicilere duyurmaktadır. Bu bakımdan en çok desteklenen spor takımları futbol liglerindeki takımlardır. Futbolcuların üzerlerine giydikleri formaların dışında saha kenarına konulan reklam panoları, takım otobüsünün üzerinde sponsor olan firmanın adının yazılması kullanılan sponsorluk yöntemlerindendir.
Takım sponsorluğunda en çok desteklenen spor alanı futboldur. Çeşitli yurt içi ve yurt dışı turnuvalara, olimpiyatlara, dünya ve Avrupa kupalarına vb. katılan takımların çeşitli sponsorlarca desteklenmeleri, sponsorların belirli unvan ve amblemleri de kullanmalarını beraberinde getirmektedir.
Bireysel sporcuların sponsorluğuna göre takım sponsorluğu yapmak daha az risklidir. Spor takımlarının seçiminde de sponsor kuruluşun ulaşmak istediği hedef gruplar ile spor takımının hitap ettiği hedef grup arasında bir uyumun olması gerekmektedir.
Takım sponsorluğuna kitle iletişim araçlarında daha fazla yer ayrılması, bazı karşılaşmaların televizyondan naklen yayınlanması sponsor kuruluşların izleyiciler tarafından daha çok tanınmasına olanak sağlamaktadır.
Bir sponsorun birden fazla takımı hedef gruplarına ulaşmak amacıyla desteklemesi de mümkündür. Bu şekilde birden fazla takımın sponsorluğunun yapılmasıyla spor yayınlarında ve spor haberlerinde sponsor kuruluşun tanıtımı sağlanmış olmaktadır. Ayrıca büyük takımlarla anlaşma yapan markalar, sadece futbolda değil diğer spor dallarında da sınırsız malzeme desteğinde bulunmakta ve anlaştıkları takımın isim haklarını kullanmak amacıyla da ayrıca ödemede bulunmaktadırlar.
Spor takımının desteklenmesiyle birlikte, takımın giydiği formalar üzerinde sponsor kuruluşun logosu veya isminin yer alması, karşılaşmaların televizyondan yayınlanması veya spor programlarında yayınlanması sonucu sponsor firmanın yine tanıtımını yapmasını sağlamaktadır. Ayrıca kulüp formalarında sponsor kuruluşun isminin veya logosunun yer aldığı, tanınmış yıldız oyuncularının isimlerinin bulunduğu “replica kits” olarak isimlendirilen kopya formalar da sponsor kuruluşun tanınırlığının artmasında etken rol oynamaktadır.
Spor takımları sponsordan aldıkları para, teçhizat gibi desteklerin yanında bazen formalarının üzerine reklam da alabilmekte ve bu sayede de ayrı bir gelir elde edebilmektedir. Forma reklamı veren kuruluşlar da izleyicilere tanıtımlarını yapmaktadırlar.
1-3: Spor Organizasyonlarının Sponsorluğu
Para, teçhizat vb. gibi araçlarla desteklenen spor organizasyonlarında maliyetin çok yüksek olması yüzünden resmi sponsorlara oldukça fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Spor organizasyonunun sponsorluğunu üstlenen bir kuruluş ya kendi adıyla bir spor faaliyeti düzenlemekte veya ulusal ve uluslararası bir faaliyete sponsor olarak katılmaktadır. Bu tip sponsorlukların maliyetleri yüksek olduğu için daha çok büyük kuruluşlar tarafından böyle organizasyonların sponsorluğu üstlenilmektedir.
Olimpiyatlar gibi büyük organizasyonlar sadece reklamlardan veya televizyon yayın haklarından sağlanan gelirlerle yapılamamakta, bunların yanında Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin sunduğu haklardan faydalanan “top sponsorların katkılarıyla da gerçekleştirilebilmektedir.
2- Kültür-Sanat Sponsorluğu
Spor sponsorluğundan sonra, sponsorluk harcamaları içerisinde en fazla payı alan sponsorluk türüdür. Kültür sanat sponsorluğunda genellikle hizmet şeklinde yapılan desteklerin az olmasına karşın finansal yönden yapılan destekler ön plana çıkmaktadır.
Bu sponsorluk türünü kuruluşlar uzun vadede ticari bir fayda sağlamak için hedef gruplarına ulaşmak, toplumda iyi niyet oluşturmak, imajlarının gelişimine katkıda bulunmak ve kuruluş içindeki personeli motive etmek amaçlarıyla daha çok yapmaktadırlar.
Kültür sanat sponsorluğunda müzik, heykeltıraşlık, resim, fotoğraf, sahne sanatları (opera, tiyatro, bale, operet), orkestra, koro, edebiyat, kişisel sanatlar ve sanatçılar, film, televizyon programı, sergi, müze gibi alanlar desteklenmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendi ve KVK’ nun 10 uncu maddesinin (1) inci fıkrasının (d) bendi ile, Genel ve özel bütçeli kamu idareleri il özel idareleri, belediyeler ve köyler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen; kültürel ve sanatsal faaliyetlerin desteklenmesi amacıyla yapılan ve madde metninde 10 bent halinde sayılan harcamaların yıllık beyannameler üzerinde indirim konusu yapılmasına, imkan sağlanmıştır:
2-1: Bireylerin Desteklenmesi Şeklindeki Sponsorluk Çalışmaları
Bu alanda yapılacak sponsorluklar bireylerin, grupların ve bölgelerin desteklenmesi şeklinde olabilir. Bireylerin desteklenmesi burs verme, yetenekli sanatçıların desteklenmesi, araç gereç yardımı, çalışma yerlerinin sağlanması ve kişilerin kendilerini geliştirebilmeleri için çeşitli kongrelere, nitelik artırıcı çalışmalara katılmalarını sağlama şeklinde olabilir
2-2: Grupların Desteklenmesi Şeklinde Yapılan Sponsorluk Çalışmaları
Müzik de tıpkı spor gibi insanlar arasında iletişim kurmak, özelikle de gençlere ulaşmada etkin bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Müzik sponsorluğu, bir konseri, festivali veya turneyi finansal olarak desteklemenin dışında çeşitli kuruluş ve markaların 12–25 yaşları arasında bulunan önemli bir hedef grupla iletişim kurma ihtiyacından kaynaklanmaktadır.
Müzik çeşitlerinden birisinin sponsorluğunu yapan bir kuruluş veya marka, hedef gruplarıyla arasında bir iletişim kurmaya çalışırken aynı zamanda fark edilebilmesi ve tanınırlığının sağlanması amacıyla isminin basın bültenlerinde, programlarda, afişlerde, özel davetliler için hazırlanan giriş kartlarında yer almasını sağlayarak ve sahneye isim veya logosunu koyarak tanıtımını gerçekleştirmeye çalışır. Ulaşılmak istenilen hedef gruplara göre de müzik türü seçilir.
2-3: Bölgelerin Desteklenmesi Şeklinde Yapılan Çalışmalar
Bazı kuruluşların birden fazla sponsorluk alanında amaçlarını gerçekleştirmek için sponsorluk yaptıkları görülmektedir. Yeni pazarlara giren kuruluşlar kendilerini tanıtmak ve pazardan bir pay elde edebilmek amacıyla faaliyette bulundukları yerlerin toplumsal sorunlarıyla i1gilenmek ve iyi bir kuruluş izlenimi vermek için sosyal ve kültür sanat alanındaki eksiklikleri gidermeye çalışmaktadırlar.
2-4: Sergi Sponsorluğu
Kültür sanat sponsorluğu içinde yer alan sergi sponsorluğunda da sanatçılara mekân sağlanmakta veya eserlerinin çeşitli yerlerde sergilenmesi için maddi katkıda bulunulmaktadır. Günümüzde bazı kuruluşlar da kendi sanat eserlerini hedef gruplarına göstermek amacıyla sergi salonları ve müzeler açmaktadırlar. Bazı durumlarda da boş duran, kullanılmayan binalar onarılarak ve yeniden düzenlenerek sanat eserlerinin sergileneceği mekânlar haline getirilmektedirler.
2-5: Yayın Sponsorluğu
. Yayın Sponsorluğu iki şekilde yapıldığı görülür. Birincisi bir kitabın, çevirinin, seyahat rehberlerinin, atlasların vb. yayınlanmasıdır. Bu tip sponsorluklarda sponsorun ismi destekte bulunduğu yayınlarda belirtilmektedir. En bilinen örneği Guinness Rekorlar Kitabı’dır.
Bu alan içerisinde ele alınabilecek ikinci sponsorluk türü de radyo ve televizyonda yayınlanan programların sponsorluğunu yapmaktır. Kuruluş veya markanın hedef gruplarının dinleme ve izleme özellikleri ve vermek istedikleri mesaj dikkate alınarak seçilen bir programın başlangıcında veya sonunda hem yazıyla hem de sözle yapılan sponsorluk izleyicilere gösterilerek kuruluş veya markanın tanınırlığı artırılabilir.
2-6: Ödül Törenleri ve Yarışmalar Şeklinde Yapılan Sponsorluk Çalışmaları
Kültür sanat sponsorluğu içerisinde çeşitli sanat dallarında verilen ödüller ve çeşitli yarışmalarda verilen ödüller de değerlendirilmelidir. Kuruluşların bütçelerine göre küçük veya büyük bütçelerle yapılabilen kültür sanat sponsorluğu özellikle hedef gruplarda sempati oluşturmak, medyanın dikkatini çekmek, kuruluşla sanat dalı arasında bir ilişki oluşturarak imaj transferi sağlamak, idari ve yerel yönetimlerle iyi ilişkilerin kurulmasına katkıda bulunarak kamuoyunun kuruluşu tanımasını sağlamak, yeni mal ve hizmetlerin tanıtılmasını sağlamak ve piyasaya sürülmeleri için gerekli olan koşulların sağlanmasına katkıda bulunmaktadır.
Sponsorların Beklentileri
- Tüm basılı materyal ve reklam gereçlerinde logo kullanabilmek, katalog, program ve dergilere reklam verebilmek
- Davetiye almak
- Müşteri ve çalışanları için imkânlar yaratmak, ürününü tanıtma olanağı elde etmek
- Resmi destekleyici tanımını bir süre kullanabilmek
- Basın toplantılarına katılmak
- Panolarda yer almak
- Tüm program içinde tek bir gösterinin sponsorluğunu yapmak veya firmaya ait bir gösteri düzenlemek
- Katalogda firma adının anılması, reklamının basılması
- Reklam gereçlerinde kuruluş logosuna yer verilmesi
3- Sosyal Sponsorluk
İşletmelerin hedef kitlelerine sosyal sorumluluk duygusuna sahip olduklarını kanıtlama imkânı veren sosyal sponsorluklarda, kuruluş duygusallıktan uzak bir tutum içinde olmalı ve gerçekleştirilecek organizasyon işletmenin amaçlarıyla bağlantılı olmalıdır. Sponsorluğun karşılıklı alışveriş felsefesine dayanmasına karşın sosyal sponsorluk kurumsal kültürün içine kök salmalıdır
3-1: Sağlık Sponsorluğu
Sağlık alanında yapılan sponsorluklar içinde hastanelerin, kliniklerin desteklenmesi, sağlık ve hastalıklar konusunda halkı bilgilendirme çalışmaları, sağlık alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların, derneklerin vb. desteklenmesine yönelik çalışmaları vardır. Ayrıca kuruluşlar, mali ve donanım (ambulans veya çeşitli cihazların alımı) yardımlarıyla da sağlık alanına destekte bulunabilirler.
3-2: Çevre Sponsorluğu
Son yıllarda doğanın giderek tahrip edilmesi ve çevre kirliliğinin artması nedeniyle çevre sponsorluğu önem kazanmıştır. Çevre sponsorluğunda çevre koruma dernekleri desteklenmekte, vatandaşların bilgilendirilmesine çalışılmakta, çevre konusunda toplantılar düzenlenmekte ve yerel tedbirler alınmasına katkıda bulunulmaktadır.
3-3: Eğitim Sponsorluğu
Eğitim sponsorluğu okulların, üniversitelerin, araştırma enstitülerinin, vakıfların kütüphanelerin araştırma burs ve projelerinin mali veya malzeme açısından desteklenmesi faaliyetidir.
4- Macera-Seyahat Sponsorluğu
Dağcılık, araştırma gezileri, tek bir kişinin yaptığı dünya gezileri, Kuzey Kutbu’na yolculuk, balonla dünya turu gibi büyük cesaret ve dayanıklılık isteyen olayları tek bir sponsor destekleyebileceği gibi, birden fazla kuruluş, yayıncı veya televizyon teçhizat, donanım ve mali destekte bulunabilir.
MUHASEBE UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Sponsor harcama oranları:
- Gelir Vergisi Kanunu’nda Yer Alan Düzenleme:
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/8.maddesine göre ‘3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için %50’si.’ gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilmektedir.
- Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yer Alan Düzenleme :
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-b maddesine göre ‘21/5/1986 tarihli ve 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 17/6/1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50’si.’ kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilebilmektedir.
Böylece;sponsor harcamalar amatör spor dallarında %100, profesyonel spor dallarında %50 olarak harcama tutarına uygulanacak oransal indirimler beyanname üzerinden gösterilmek kaydı ile vergisel boyutta da firmalara vergi yükünün hafifletilmesi esası benimsenmiş ve uygulanmıştır.
Örnek 1- XY AŞ. 2016 yılı içerisinde 400.000 TL nakden/ayni sponsorluk (amatör spor kulübüne) harcaması yapmıştır. İlgili harcama tutarının dönem içerisindeki muhasebe kaydı ile dönem sonu beyannameye yansıtılma durumu aşağıdaki gibidir.
Nakdi Harcama:
…………………………………………./………………………………………….
760 Pazarlama Satış ve Dağ. Gide. 400.000,00
760.01 KKEG
102 Bankalar 400.000,00
960 Matraha Eklenecek Unsurlar 400.000,00
961 Matraha Unsurlar Karşılığı 400.000,00
Amatör spor kulübüne sponsorluk harcaması işlemi
…………………………………………/……………………………………………….
Ayni Harcama:
……………………………………………………../………………………………
157 Diğer Stoklar 338.983,06
191 İndirilecek KDV 61.016,94
102 Bankalar 400.000,00
Sponsorluk kapsamında, ileride sponsor olunan kuruma verilmek üzere mal alımı;
……………………………………………………./…………………………………
760 Pazarlama Satış ve Dağ. Gid 400.000
760.01 KKEG
157 Diğer Stoklar 338.983,06
391 Hesap KDV 61.016,94
391.01 İlave Ed. KDV
960 Matraha Eklenecek Unsurlar 400.000,00
961 Matraha Unsurlar Karşılığı 400.000,00
Alınan malların sponsor olunan kuruma verilmesi
……………………………………………………/…………………………………
XY A.Ş. nin 2016 yılı ticari bilânço karının 1.000.000,00 TL olduğunu varsayarsak kurumlar vergisi beyannamesi aşağıdaki şekilde olacaktır.
Ticari Karı : 1.000.000,00
KKEG (Sponsorluk harcaması ) : 400.000,00
Kar ve İlaveler Toplamı : 1.400.000,00
Diğer İndirimler (Sponsorluk har) : (400.000,00)
Kurumlar Vergisi Matrahı : 1.000.000,00
Hesaplanan Kurumlar Vergisi : 200.000,00
Görüldüğü üzere yapılan sponsorluk harcamaları dönem içerisinde gider hesaplarına yansıtılmış olup, dönem sonunda kurumlar vergisi matrahının tespiti esnasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmıştır. Bu durum sponsorluk harcamalarının ancak beyanname üzerinde indirim konusu yapılması gereken bir harcama türü olmasından kaynaklanmasıdır. Mükellef kurum kendisine tanınan indirim imkânıyla (400.000 %20) 80.000 TL daha az vergi ödemiştir.
Aynı örnek profesyonel spor kulübü uygulaması yapalım; Yevmiye maddeleri aynı olacak; sadece kurumlar vergisi beyannamesinde Diğer İndirimler (Sponsorluk harcamalar): (200.000,00) olarak indirilecek. Haliyle kurumlar vergisi matrahı 1.200.000,00 TL ve Vergisi de 240.000,00 TL olacaktır.
Hasan SANCAK
Yeminli Mali Müşavir / Bağımsız Denetçi
KAYNAKLAR
1-193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
2-5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
3-1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
4-M.E.B. 342PR007
