İşçi ve işveren arasındaki en önemli anlaşmazlık konularından birisi olan kıdem tazminatı, 1475 sayılı Kanun’da gösterilen bazı fesih hallerinde en az bir yıllık çalışması olan işçiye veya işçinin vefat etmesi halinde de bu işçinin hak sahiplerine işveren tarafından ödenmesi gereken paradır.
Kıdem tazminatı, hem belirli süreli hizmet sözleşmesine göre çalışan işçilere hem de belirsiz süreli hizmet sözleşmesine göre çalışan işçilere ödenir. Ancak kıdem tazminatının söz konusu olabilmesi için iş sözleşmesinin 1475 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilen şartlarla feshedilmesi gereklidir.
Kıdem tazminatı ödenmesi gereken şartlardan birisi de evlenen kadınlarla ilgili düzenlemedir.
1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinin (e) bendinde; “Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda” kıdem tazminatına hak kazanacağı hükme bağlanmıştır.
Bu imkân 1983’te 2869 sayılı Kanun’la getirilmiş olup, sadece İş Kanunu çerçevesinde uygulanmaktadır. Deniz İş Kanunu ve Basın İş Kanunu kapsamında çalışanlar bu haktan yararlanamayacaktır.
İş sözleşmesinin evlilik, askerlik, yaşlılık ve malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla işçi tarafından sona erdirilmesinde, bildirim sürelerine uyularak iş sözleşmesinin feshi gerekir.
Kadın işçiler, evlendikten sonra bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanmaktadırlar. Bu düzenlemeye istinaden kadın işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için;
– Birinci koşul, kadın işçinin iş sözleşmesinin devam etmesidir. Yani, işçinin işten ayrıldıktan (iş sözleşmesi kıdem tazminatı almasını hak etmeyecek şekilde sona erdikten) bir süre evlenmesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu olmayacaktır. Bu nedenle, işçinin iş sözleşmesinin devam etmesi önemli bir koşuldur.
– İkinci koşul ise, iş akdi devam eden kadın işçinin evlenmesi halinde, bir yıl içinde evlendiğini belirterek işverenden kıdem tazminatını istemesi gerekmektedir. Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesinin feshedilmemesi ve işverenden kıdem tazminatı istenmemesi halinde işçinin bu hakkı kaybolmaktadır.
– Üçüncü koşul ise, kadın işçinin en az bir yıllık çalışmasının olmasıdır.
Yargıtay’a göre, sırf kıdem tazminatı almak için kocasından boşanarak aynı kişiyle yeniden evlenmek ve evlenme dolayısıyla işten ayrılarak kıdem tazminatı talep etmek bir hakkın kötüye kullanılmasıdır.
Evlendikten sonra bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanabilme hakkı, sadece kadın işçiye verilmiştir. Bu haktan yararlanabilmek için kadın işçinin evliliğinin ilk evlilik olması zorunluluğu bulunmamaktadır.
İşverenin veya erkek işçinin bu hükme dayanarak iş sözleşmesini feshetmesi yetkisi yoktur.
Resul Kurt
Dünya Gazetesi – 29.12.2017
