Sale And Leaseback (Sat ve Geri Kirala)
Son zamanlarda bankalar tarafından verilen kredilerin daha da zorlaşması sebebiyle özellikle bazı firmalar alternatif yol aramaya başlamış ve akabinde kendi adlarına kayıtlı taşınır ve taşınmazları sale and leaseback (yazımızda bundan sonra kısaca leaseback olarak geçecektir) yöntemini kullanıp, elden çıkararak hem finansman sorununu çözme hem de süre bitiminde taşınır ve taşınmazlarını geri alma yolunu tercih etmeye başlamışlardır. Peki nedir leaseback?
Leaseback; “sat ve geri kirala” olarak adlandırılan finansal kiralama işleminde, şirketin aktifine kayıtlı amortismana tabii malların leasing firmasına satıldıktan sonra tekrar şirket tarafından kiralanma işlemidir. Leaseback işleminde kiralama sonunda mallar tekrar alınabilecektir. Leaseback konu olacak kalemlere örnek olarak; gayrimenkuller, makine teçhizat vb. verilebilir.
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile finansal kiralama işlemlerinin hukuki altyapısı oluşturulmuştur. İlgili kanuna göre finansal kiralama sözleşmeleri; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü bir kişiden veya bizzat kiracıdan satın aldığı veya başka suretle temin ettiği veya daha önce mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören sözleşmedir.” olarak tanımlanmaktadır.
Leaseback işlemi firmaların ikinci el değeri yüksek menkul ve gayrimenkullerine uygulanabilmekte ve ekspertiz değerinin %100 üne kadar kredi kullandırılabilecektir. Leaseback işleminin sağladığı avantajları inceleyecek olursak;
- Firmanın öz varlık gelişimini sağlar,
- Bilanço değerini arttırarak firmanın likidite oranlarında olumlu etki yaratır,
- Faiz tutarları her ay finansman gideri olarak kaydedilir,
- Firmaya, leaseback sonucunda defter değerinin çok üzerinde yapılan satışlar ile ilgili olarak, herhangi bir Kurumlar Vergisi ya da kesilen fatura üzerinden KDV doğmaz,
- Leaseback işleminde tapu malik değiştirmesine rağmen alım satım harcından muaf tutulmaktadır. İşlem başında leasing işlem tutarının sadece binde 4.55’i kadar harç ödenmektedir.
Leaseback yönteminde; yapılan işlemler KDV’den istisnadır. Bu istisnanın sağlanması için aktifte iki yıl bulunma şartı yer almamaktadır. Ayrıca bu satış işlemi özel fonlar hesabında yer almak kaydı ile kurumlar vergisinden tamamı olacak şekilde istisnadır. Yine bu işlemlerin uygulanması için finansal kiralama şirketlerinin bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanması, kiralamaya konu taşınmazın mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması ve kiralanmaya konu taşınmazın kiralayana satılması, satan kişilere kiralanması ve devri koşulu aranmaktadır.
Finansal kiralama sözleşmesi kapsamında gerçekleştirilen leaseback işlemleri dolayısıyla düzenlenen kağıtlar da damga vergisinden ve harçtan istisna olacaktır.
Kurumlar Vergisi, KDV ve damga vergisi yönünden leaseback işlemlerinde istisna var iken tapu harcında istisna yer almamaktadır. Ancak tapu harçlarında gayrimenkul satışlarında tapu harcı işlem bedelinin (alıcı ve satıcı toplam) %4 iken leaseback işleminde %0,455 gibi oldukça düşük oranlı bir harç ödemesi söz konusu olacaktır.
Ödenen tapu harçları kanunen kabul edilmeyen gider hesabına kaydedilmesi gerekir.
Sonuç olarak; leaseback işlemi firmaların aktiflerinde bulunan varlıkların daha kısa sürede nakde çevrilmesine olanak sağlar. Ayrıca yapılan bu işlemin vergisel açıdan sunduğu bir çok avantaj yüzünden firmalar açısından daha cazip hale gelmektedir.
Yeşim Karahan – S.M. Mali Müşavir
Elif Eldemir – S.M. Mali Müşavir
10.06.2024
