Dinlenme Hakkı, Anayasamızın 50. maddesinde hüküm altına alınmıştır.
“Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.
Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.”
Bu kapsamda dinlenme hakkı, anayasal bir haktır.
4857 sayılı İş Kanunu’nda ve belirli yönetmeliklerde işçilerin dinlenme hakları düzenlenmiştir.
İşçinin dinlenme hakları, ara dinlenmesi, hafta tatili, yıllık izin ve ulusal bayram ve genel tatil günleri olarak ifade edilebilir.
Ara dinlenmesi
İş Kanunu’nun 68. Maddesinde hüküm altına alınmıştır.
Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;
4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika, 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar (7,5 saat dahil) süreli işlerde 30 dakika; 7,5 saatten fazla süreli işlerde 1 saat, ara dinlenmesi verilmelidir.
Yukarıda ifade edilen ara dinlenme süreleri en az olup, aralıksız olarak kullandırılması gerekmektedir. Ayrıca ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz. Diğer bir anlatımla işçinin çalışma süresi hesaplanırken ara dinlenme süreleri çıkarılmalıdır.
Hafta Tatili
İş Kanunu’nun 46. Maddesinde hüküm altına alınmış olup, işyerlerinde belirlenmiş günlerde çalışan işçilere yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saatlik dinlenme hafta tatili olarak adlandırılmıştır.
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun uyarınca hafta tatili Pazar günüdür.
Yıllık Ücretli İzin
İş Kanunu’nun 53. Maddesinde hüküm altındadır. İşçi, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışırsa yıllık ücretli izne hak kazanır.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 günden,
5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,
az olamayacaktır.
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.
Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da sayılan günler şu şekildedir:
-23 Nisan günü Ulusal
-Egemenlik ve Çocuk Bayramı,
-19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı,
-30 Ağustos günü Zafer Bayramı,
-Ramazan Bayramı,
-Kurban Bayramı,
-1 Ocak günü yılbaşı tatili,
-1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü
-15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü
İşçinin dinlenme hakları olan ara dinlenmesi, hafta tatili, yıllık izin ve ulusal bayram ve genel tatil günleri zamanlarında herhangi bir iş karşılığı olmadan işçilere ücretleri tam olarak ödenmelidir.
İşçinin dinlenme hakkının elinden alınması iş sağlığı güvenliği açısından da uygun olmayacak, olası bir iş kazasında işverenin kusur oranı yükselecektir.
(Kaynak: Resul Kurt / Star Gazetesi | 24.10.2023)
