Kısmi Tevkifata Tabi İşlemlerden Doğan KDV İadesi 3. Bölüm – Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler
1-Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler
1.1-Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı
Belirlenmiş alıcılara karşı ifa edilen etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetlerde alıcılar tarafından (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanır.
1.2-Kapsam
Bu bölüm kapsamına;
-Piyasa etüt-araştırma,
-Ekspertiz,
-Plan-proje,
-Teknik, ekonomik, mali ve hukuki alanda sunulan danışmanlık, müşavirlik, denetim
ve benzeri hizmetler girmektedir.
Yapım işlerinden bağımsız ve ayrı olarak verilen mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dâhil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri hizmetler bu bölüm kapsamında değerlendirilir.
Herhangi bir teslim ya da hizmet kapsamında veya bu teslim ya da hizmetin devamı niteliğinde verilmek ve bedeli ayrıca belirlenmek kaydıyla eğitim hizmetleri, danışmanlık hizmeti kapsamında değerlendirilir.
Avukatların hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekâlet akdi çerçevesinde verdikleri hizmetler bu bölüm kapsamında tevkifata tabi tutulmaz. Avukatların verdikleri danışmanlık hizmetleri ise tevkifata tabidir.
Avukatlarla yapılan sözleşmede avukatlık ve danışmanlık hizmetleri birlikte yer alıyorsa, bu iki unsur ayrı ayrı ücretlendirilmediği takdirde, toplam sözleşme bedeli üzerinden tevkifat uygulanır.
Karşı taraf vekâlet ücretlerinin KDV’ye tabi olup olmadığı ile KDV Genel Uygulama Tebliğinin “Diğer Hizmetler” başlıklı (I/C-2.1.3.2.13) bölümünde belirtilen alıcılara yargı mercileri nezdinde vekâlet akdi çerçevesinde verilecek hizmetler üzerinden (5/10) oranında tevkifat yapılıp yapılmayacağı konusunda GİB tarafından Türkiye Barolar Birliği Başkanlığına verilen 14/04/2021 tarihli ve E-43370460-130[5309-765]-51968 sayılı görüş aşağıda özetlendiği gibidir;
Serbest meslek erbabı avukatların;
-Yapmış oldukları hizmet karşılığında mahkemelerce hükmolunan karşı taraf vekâlet ücreti üzerinden KDV hesaplanması,
-Belirlenmiş alıcılara verdikleri ve KDV dâhil bedeli alt sınırı (ilgili dönemde 1.000-TL) aşan danışmanlık hizmetlerinde, (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması,
-Hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekâlet akdi çerçevesinde (icra vb.) Tebliğin “Diğer Hizmetler” başlıklı (I/C-2.1.3.2.13) bölümü kapsamında yer alanlara verdikleri ile karşı taraf vekâlet ücreti kapsamında anılan bölümde yer alanlar adına düzenledikleri belgelerde gösterilen ve KDV dâhil bedeli alt sınırı (ilgili dönemde 1.000-TL) aşan hizmetler için de ilgili sorumlular tarafından (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması,
gerekmektedir.
Uluslararası gözetim şirketleri tarafından ifa edilen gözetim hizmetleri ile araç, makine, teçhizat ve benzerlerinin kalite kontrol ve test edilmesine ilişkin hizmet alımları da tevkifata tabidir.
Ancak, yazılı ve görsel medya takip hizmetleri ile ilan, reklâm ve benzeri hizmetler danışmanlık ve denetim hizmetleri kapsamında değerlendirilmez.
08/08/2011 tarihli ve KDVK-60/2011-1 sayılı KDV Sirkülerinde, bu kapsamdaki tevkifat uygulamasına ilişkin aşağıdaki örnekler verilmiştir.
Örnek: Gümrük müşavirlerinin yetkili temsilci sıfatıyla ithal ve ihraç edilen mallara ilişkin verdikleri gümrük işlemlerine aracılık hizmeti, “danışmanlık, müşavirlik ve denetim hizmetleri” kapsamında değerlendirilemeyeceğinden KDV tevkifatına tabi tutulmayacaktır. Ancak, gümrük müşavirlerinin belirlenmiş alıcılara verdikleri; gümrük işlemlerinde geçerli mevzuat düzenlemeleri, yabancı ülke uygulamaları, bir malın gümrük tarife istatistik pozisyonunun belirlenmesi gibi danışmanlık ve müşavirlik hizmetleri (9/10) oranında KDV tevkifatına tabi tutulacaktır.
Örnek: Serbest muhasebeci mali müşavirlerin müşterilerinin defterlerini tutmak, beyannamelerini düzenlemek ve vermek şeklinde verdikleri hizmetler, danışmanlık, müşavirlik ve denetim hizmetleri kapsamında değerlendirilemeyeceğinden KDV tevkifatına tabi olmayacaktır. Ancak, belirlenmiş alıcılara verdikleri vergi mevzuatına ya da diğer mevzuata yönelik danışmanlık ve müşavirlik hizmetleri (9/10) oranında KDV tevkifatına tabi tutulacaktır.
Aynı şekilde bir ekonomistin belirlenmiş alıcılara vermiş olduğu ekonomi danışmanlığı, yatırım danışmanlığı gibi hizmetlerin de bu kapsamda tevkifata tabi tutulması gerekmektedir.
Öte yandan, yeminli mali müşavirlerin belirlenmiş alıcılara tam tasdik raporu, KDV iadesi tasdik raporu gibi yaptıkları denetim ve sonucunda rapor düzenlemek suretiyle verdikleri hizmetler denetim hizmeti kapsamında (9/10) oranında KDV tevkifatına tabi olacaktır.
Örnek: Payları BİST A.Ş.de işlem gören (K) Holding A.Ş. (JK) firmasından danışmanlık hizmeti almakta, bu hizmeti grup şirketi (NL) A.Ş.ye aktarmaktadır.
(K) Holding A.Ş. belirlenmiş alıcılar arasında yer aldığından (JK) firmasından aldığı danışmanlık hizmeti, tevkifata tabi tutulacaktır. Temin edilen bu hizmetin (K) Holding A.Ş. tarafından grup şirketi (NL) A.Ş.ye aktarılmasında düzenlenen faturada hesaplanan KDV ise tevkifata tabi tutulmayacaktır.
(K) Holding A.Ş. belirlenmiş alıcılar arasında yer almaz ise; (JK) firmasının (K) Holding A.Ş.ye verdiği danışmanlık hizmeti tevkifata tabi olmayacaktır. (K) Holding A.Ş. tarafından (NL) A.Ş.ye danışmanlık hizmetinin aracılığına ilişkin verilen hizmet de tevkifat kapsamına girmemektedir.
Konu hakkında verilmiş özelgeler aşağıda özetlenmiştir.
Özelge: Gayrimenkul değerleme firmasının, bankalarla yapmış olduğu sözleşmelere istinaden bankaların müşterilerine kullandıracağı krediler için gayrimenkul değerleme hizmeti verdiği, bu kapsamda hizmet verdiği bankalar hesabına yapmış olduğu vergi ve harç ödemelerine ilişkin belgelerin gayrimenkul değerleme firması adına düzenlenmiş olması nedeniyle, bu ödemelerin bankalara yansıtılmasında KDV hesaplanması ve hesaplanan KDV’nin, “Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler” bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde bankalar tarafından tevkifata tabi tutulması gerekmektedir[1].
Özelge: Gayrimenkul değerleme firmasının bankaya vermiş olduğu ekspertiz hizmetine ilişkin olarak, müşteri banka hesabına yapılan harç ödemelerine ilişkin belgelerin, değerleme firması adına düzenlenmesi halinde, söz konusu ödemenin müşteri bankaya yansıtılmasında KDV hesaplanması gerekmektedir. Tapu ve belediye işlemleri için müşteriler adına yapılan harç ödemelerine ilişkin makbuzların müşteriler adına düzenlenmiş olması halinde ise, söz konusu harçların KDV hesaplanmaksızın yansıtılabilecektir. Ancak düzenlenen faturalarda ödenen harç tutarlarını aşan bir bedelin yer alması halinde, bu bedel sunulan hizmetin karşılığını teşkil edeceğinden, aşan kısım üzerinden KDV hesaplanması ve tevkifat uygulanması gerekmektedir[2].
Özelge: Bankalara, kamu kurum ve kuruluşları ile özel firma çalışanlarına kişisel yeti, kişilik, beceri ve çalışma memnuniyetini ölçmek üzere genel yetenek, genel kültür, sayılar, algılama, hafıza testi, 16 PF testi vb. test yöntemleri uygulanması şeklinde verilen hizmetin; danışmanlık hizmeti kapsamında değerlendirilerek (9/10) oranında tevkifata tabi tutulması gerekmektedir. Diğer taraftan, söz konusu test uygulaması hizmetlerinin bir teslim ya da hizmet kapsamında veya bir teslim ya da hizmetin devamı niteliğinde gerçekleşmeyerek bağımsız şekilde ifa edilmesi halinde ise tevkifat uygulanmayacaktır. Ayrıca, söz konusu hizmetin 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlara verilmesi halindeyse (5/10) oranında tevkifat uygulanacaktır[3].
Özelge: Belirlenmiş alıcılara verilen, baraj ve göletlerin malzeme seçim etütleri yapılması için alınan toprak numunelerinin laboratuvar analizleri hizmeti, tevkifata tabidir[4].
Özelge: Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.ne verilen proje yönetim hizmeti tevkifata tabidir[5].
Özelge: “Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler” kapsamında değerlendirilen bir hizmetin verilmesi sırasında katlanılan masrafların (ulaşım, yemek, konaklama) verilen hizmetten ayrı olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, düzenlenecek faturalarda yer alan KDV’nin tevkifata tabi tutulması gerekmektedir[6].
Özelge: Yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin, belirlenmiş alıcılara yaptıkları tespit işlemleri ve sonucunda tespit raporu düzenlemek suretiyle verdikleri hizmetler, “denetim ve müşavirlik hizmeti” kapsamında KDV tevkifatına tabi olacaktır[7].
Özelge: Belirlenmiş alıcılara ifa edilen; bina inşaat, yol, köprü, viyadük yapımı gibi projelerin 3D animasyon film (görselleştirme) olarak bilgisayar ortamında hazırlanması şeklindeki hizmetler (9/10) oranında KDV tevkifatına tabidir[8].
Özelge: Yazılı basın, televizyon, radyo internet ortamı ve diğer alanlarda tanıtım ve lobi faaliyetleri ve ücretli olarak verilecek reklâmlar konusunda; firma politikası doğrultusunda ve uygun göreceği şekilde yeni ve güçlü bir imaj oluşturulması ve kamuoyuna bu imaj ile lanse edilmesi, hakkında haber gibi her türlü tanıtım materyallerinin yazılı-görsel basında en geniş ölçüde yer alması konusunda ve basına dağıtılacak basın metni, davetiye gibi tüm materyallerle ilgili dağıtım listelerinin hazırlanması aşamasında verilen danışmanlık hizmeti, tevkifata tabidir[9].
Özelge: Türkiye’de mukim tam mükellef kurumun, futbolcu transferine yönelik olarak verdiği menajerlik hizmetinin, “Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler” kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, söz konusu hizmete ilişkin düzenlenecek faturada KDV tevkifatı uygulanmayacaktır[10].
2-KDV İadesi
Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler ile ilgili KDV iade alacaklarının mahsubunu isteyen mükelleflerin 10.000-TL’yi aşmayan mahsup talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir. 10.000-TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. Ancak 01/04/2023 tarihinden itibaren mükellefin iade hakkı doğuran işlemi yaptığı yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin bulunması halinde, mahsuben iade talepleri YMM raporu ile yerine getirilebilir.
Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler ile ilgili nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat, münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür. Ancak 01/04/2023 tarihinden itibaren mükellefin iade hakkı doğuran işlemi yaptığı yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin bulunması halinde, nakden iade talepleri YMM raporu ile yerine getirilebilir veya iade talebinin tamamı kadar verilmiş teminat, YMM raporu ile çözülebilir.
Dr. İsmail Pamuk – Yeminli Mali Müşavir
Barbaros Soylu – S.M. Mali Müşavir
24.03.2023
Yararlanılan Kaynaklar;
[1] Ankara VDB Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü’nün 06/03/2017 tarihli ve 84974990-130[KDV4/H/9-2016/17]-69835 sayılı özelgesi.
[2] Ankara VDB Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü’nün 27/12/2017 tarihli ve 84974990-130-527124 sayılı özelgesi.
[3] İstanbul VDB Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü’nün 28/12/2014 tarihli ve 39044742-010-2750 sayılı özelgesi.
[4] Manisa VDB Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü’nün 05/02/2013 tarihli ve 85373914-130[53.01.29]-7 sayılı özelgesi.
[5] İstanbul VDB Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü’nün 15/04/2014 tarihli ve 39044742-KDV.9-961 sayılı özelgesi.
[6] Ankara VDB Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü’nün 11/11/2014 tarihli ve 84974990-130[9-2013/69]-1129 sayılı özelgesi.
[7] İstanbul VDB Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü’nün 26/04/2013 tarihli ve 39044742-KDV.9-631 sayılı özelgesi.
[8] İstanbul VDB Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü’nün 26/01/2018 tarihli ve 62030549-120[94-2017/106]-93119 sayılı özelgesi.
[9] İstanbul VDB Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü’nün 05/03/2019 tarihli ve 39044742-130-191760 sayılı özelgesi.
[10] Sakarya VDB Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü’nün 10/07/2019 tarihli ve 16432732-130[9-2018-61]-E.29179 sayılı özelgesi.
