Bir süredir en çok sorulan soruların başında EYT geliyor. Uzun bir süredir kamuoyunda dile getirilen EYT ile ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek 7438 sayılı Kanun yasalaştı.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın onaylaması ve Resmi Gazete’de yayınlanmasından sonra yürürlüğe girecek. 7438 sayılı Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe girmesinin ardından vatandaşlar, e-Devlet üzerinden veya SGK müdürlüklerine Emeklilik Tahsis Talep Formu ile başvurarak emekli aylığı bağlatma talebinde bulunabilecek.
Emeklilik için yaş hariç diğer tüm şartları sağlayanlar EYT’li kabul ediliyor. Buna göre ilk sigortalılık başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olup kadın sigortalılarda 20 yıl, erkek sigortalılarda 25 yıl sigortalılık süresi ile işe giriş tarihine göre değişen 5000-5975 prim günü şartını sağlayanlar EYT kapsamında yapılacak düzenlemeden faydalanabilecek.
EYT’de birçok kişi staj sigortasının dikkate alınıp alınmayacağını soruyor. Aday çırak, çırak veya stajyer sigortalılıklarında sadece kısa vadeli sigorta kolları primi ödenmekte, uzun vadeli sigorta kolları primi ise ödenmemektir. Dolayısıyla, staj sigortasında geçen sürelerde uzun vadeli sigorta kolları primi ödenmediğinden, staj sigorta başlangıçları emeklilik şartlarının belirlenmesinde kabul edilmemektedir. İlk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen çalışmanın başlangıcı sigorta başlangıcı kabul edilmektedir. 8 Eylül 1999 ve öncesi staj sigortası başlangıcı bulunan, ancak adına uzun vadeli sigorta kollarına ilk defa 8 Eylül 1999 tarihinden sonra prim ödenen sigortalılar çıkacak düzenlemeden yararlanamayacak.
Askerlik borçlanmaları askerlik hizmeti ilk sigorta başlangıcından önce ise sigorta başlangıcını askerlik süresi kadar geri çekmektedir. Yani önce askere gidilip, sonra sigortalı olunması durumunda sigorta başlangıcı askerlik süresi kadar geriye gitmektedir.
Yasal olarak kanunda belirtilen borçlanmalar haricindeki geçmiş yıllardaki gün boşluklarının ödenmesi ve prim gününün arttırılması mümkün değildir.
7438 sayılı Kanunla prim gün sayısını ve çalışma süresini dolduran her sigortalı emeklilik hakkı elde edecek, ancak yasa kapsamında taşerondan kadroya geçen işçiler için zorunlu emeklilik de kaldırılıyor. Ayrıca önemle belirtmek gerekir ki, EYT kapsamında emeklilik hakkı elde edenlerin zorla emekliliğe sevki hukuken mümkün değildir, emeklilik talebi çalışan tarafından yapılabilmektedir.
İşverenlere de kıdem tazminatı için KGF kapsamında kredi desteği verilecek, yüzde 5’lik 5510 teşviki olarak bilinen sosyal güvenlik destek priminde beş puanlık indirim sağlanacak. Buna göre, EYT kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanacak. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamayacak.
Emeklilik için gereken şartları tamamlayan SSK’lı çalışan EYT’liler, SGK’dan “emekli olabilir” yazısı alarak, işverenlerine emeklilik dilekçesi vermeleri ve dilekçede emeklilik nedeniyle işten ayrıldıklarını belirtmeleri gerekecek. İşçilere kıdem tazminatları ve varsa kullanmadıkları yıllık izin ücreti gibi diğer işçilik alacaklarının ödenmesi gerekecektir.
İşverenler tarafından işçinin emeklilik dilekçesinde belirtilen işten ayrılma tarihi itibariyle SGK çıkışları yapılacak olup, işten çıkış işlemi “08 Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme” koduyla yapılacak.
Şartları tamamlamış olup, çalışmayan EYT’liler ise doğrudan e-Devlet üzerinden ve SGK müdürlüklerinden Emeklilik Tahsis Talep Formu ile emeklilik için başvuru yapabilecek.
Kendi nam ve hesabına çalışan Bağ-Kur’lu sigortalılardan 8.9.1999 öncesi sigortalı olan ve şartları sağlayanlardan kadınlar 7.200, erkekler ise 9.000 prim günü şartlarını tamamlamaları durumunda emeklilik talebinde bulunabilecekler.
Devlet memurları ise son görev yaptıkları kurumlarına Emeklilik Tahsis Talep Formu doldurarak başvuracak. Atamaya yetkili kurum amiri emekliliğe sevkini onaylamasıyla HİTAP yetkisi verilmiş personel de bunu HİTAP üzerinden SGK’ya iletebilecek.
Bilindiği üzere, SGK tarafından emeklilere Ramazan ve Kurban Bayramında 1.100 TL ikramiye ödemesi yapılıyor. 2023 yılı Mart ayında emeklilik başvurusu yapanlara 2023 yılı 1 Nisandan geçerli emekli aylığı bağlanacağından dolayı Nisan ayında ödenecek ikramiyeden de yararlanma imkanı olacak.
(Kaynak: Resul Kurt / Star Gazetesi | 03.03.2023)
