Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yayınlanan aylık bültene göre, bankaların aktif (varlık) büyüklüğünün 2018 başından 2019 mart ayına kadar gelişimine ve TL ile yabancı para kredi değişimine şöyle bir bakalım.
Bankacılık sektöründe yukarıda bahsettiğimiz verilerdeki değişim, ekonomide yaşanan sıkıntıların nedenini de oluşturabileceğinden bu verilere bakma ihtiyacı duyduk. Veriler resmi bir kuruma ait olup yüzde 100 kayıt altında olan bir sektör olması nedeniyle son derece gerçekçidir.
Mart 2019 ayı bültenine göre bankacılık sektörü mart 2019 ayı itibariyle 1.508.382 milyon TL Türk parası, 1.009.402 milyon TL karşılığında da döviz kredisi kullandırmaktadır. Kullandırılan toplam krediler 2.517.783 milyon TL’dir. Buna karşılık söz konusu sektörün 2.265.570 milyon TL Türk parası, 1.873.422 TL karşılığı da döviz olmak üzere toplam 4.138.992 milyon TL tutarında varlığı bulunmaktadır.
2018 yılı Ocak ayına baktığımızda ise kullandırılan kredilerin 1.422.392,79 milyon TL kısmı Türk parası, 689.068,88 milyon TL karşılığı döviz olmak üzere toplam 2.111.461,67 milyon TL olduğu, buna karşılık, 1.983.702,76 milyon TL Türk parası cinsinden, 1.264.183,84 milyon TL ise döviz cinsinden olmak üzere toplam 3.247.886,60 milyon TL varlığının bulunduğunu görmekteyiz.
Sizleri fazla rakamlara boğmadan oranlarla durumu ifade etmeye çalışalım:
- 2018 ocak ayında varlıkların yüzde 61’i TL cinsi, yüzde 39’u yabancı para cinsi idi. Oysa 2019 mart ayında varlıkların yüzde 55’i TL cinsi, yüzde 45’i yabancı para olarak değişmiştir.
- Eğer aynı oran korunsaydı 2019 mart ayında bankalarda yabancı para varlık toplamı 262.390,64 milyon TL kadar daha düşük olacaktı. Bu durum dövizin yükselmesinde bankaların katkısı olduğunu da açıkça gösteriyor.
- Mevcut dönemde bankaların TL cinsi aktifleri yüzde 14 artarken, döviz cinsi varlıklarındaki artış yüzde 48 civarındadır. Toplam varlıklarındaki artış ise sadece yüzde 27 civarında olup ağırlıklı döviz cinsi varlık artışından kaynaklanmaktadır.
- Bu rakamlar bankaların döviz cinsi varlıkların toplam varlık içerisindeki oranını artırdıklarını net bir şekilde göstermektedir.
Şimdi gelelim kredi gelişimine. Yani bankalar kredi kullandırımında nasıl bir davranış değişikliğine gitmişler onu görelim:
- 2018 ocak ayında kullandırılan kredilerin toplam varlıklara oranı yüzde 65 imiş. Yani 2.111.461,67 milyon TL karşılığı kredi varlıklar toplamı 3.247.886,60 TL tutarında iken kullandırılmıştı.
- 2019 mart ayına baktığımızda ise kullandırılan kredilerin toplam varlıklara oranının yüzde 60.83 seviyesine düştüğünü görüyoruz. Yani 4.138.991,62 milyon TL karşılığında varlık olmasına rağmen kullandırılan krediler toplamı 2.517.783,38 milyon TL seviyesinde kalmıştır.
- Oysa 2018 ocak ayı oranları korunsaydı kullandırılan kredi toplamı 2.690.771,95 milyon TL seviyesine 172.988,57 milyon TL artarak gelmiş olacaktı.
Bu verilere göre de bankacılık sektörü krediler konusunda 2018 ocak ayına göre daha cimri davranmış görünüyor.
Özet olarak 2018 ocak – 2019 mart dönemi incelendiğinde bankacılık sektörü döviz cinsi varlık oranını ciddi şekilde artırırken, kullandırılan kredilerin varlıklara oranını azaltmıştır. Böylece piyasada oluşan likidite sıkıntısına ve döviz alım eğilimine katkıda bulunduklarını söylemek (mevcut BDDK verilerine göre) pek de yanlış olmayacak.
İto Haber I 06.05.2019
