Bugünkü yazımda kanser hastalarının malul sayılmaları ve malullük aylığı almaları konusundaki düzenlemeyi kaleme alacağım. Öncelikle malullük aylığı almanın başlıca üç şartı bulunuyor. Bunlardan ilki sigortalılık süresi; ikincisi prim gün sayısı ve son olarak sağlık kurulu raporunun olması. Bir kişinin malullük aylığı alabilmesi için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu sağlık kurulu raporuyla belgelemesi gerekiyor. Ancak burada sağlık kurulu raporu tek başına yeterli de değil. Sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarının da birlikte sağlanmış olması şart. Bu nedenle, kişi sağlık kurulu raporu sonrası malul sayılsa bile, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısının yetmemesi durumunda malullük aylığı almaya hak kazanamıyor.
Sağlık kurulu raporunda en az yüzde 60 kayıp gerekli
Malulen emeklilikte en önemli husus çalışma gücünün kaybedildiğinin ispat edilmesi. Bu bakımdan, çalışma gücünü herhangi bir hastalık veya kaza neticesinde kaybeden kişiler, SGK tarafından yetkili görülen hastanelerden aldıkları raporlarla kayıplarını tespit ettirmiş olma şartıyla malullük aylığı alabiliyor. Malul sayılabilmek için sağlık raporunda çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunun tespit edilmiş olması gerekiyor.
Sağlık kurulu raporuna itiraz
Daha önce malul sayılmayan kişi, yeni bir hastalık, maluliyete esas hastalığında artma veya eksik muayene gerekçeleriyle sağlık kurulu raporuna itiraz ederek malullük durumunun yeniden tespitini talep edebiliyor. İtirazda bulunan kişi, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarına sevk ediliyor. Sonrasında, alınan yeni tarihli sağlık kurulu raporu SGK Sağlık Kuruluna gönderiliyor. Yani, son kararı yine SGK sağlık kurulu veriyor. Diğer taraftan, aynı hastalık ve özrü nedeniyle malul sayılmayan kişiler, sağlık kurulu raporuna itirazda bulunurlarsa, itiraz Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu tarafından yeniden karara bağlanıyor. 2015 Mart’ında yönetmelik değişikliğiyle sağlık kurulu raporuna itiraz süresindeki 6 aylık sınır kaldırılmıştı. Artık, rapora itiraz etmek için herhangi bir süre sınırı bulunmuyor.
Sigortalılık süre ve prim şartları
Öte yandan, sağlık kurulu raporu tek başına malullük aylığı alabilmek için yeterli değil. Çalışma gücünde en az yüzde 60 veya üzerinde kaybı olduğu sağlık raporları ile tespit edilenlerin, malullük aylığı alabilmeleri için en az 10 yıldır sigortalı olmaları ve asgari 1800 gün prim ödemiş olmaları da gerekiyor. Aksi taktirde aylık bağlanmıyor. Bu konudaki tek istisna, sağlık kurulu raporuna göre “başka birisinin sürekli bakımına muhtaç” durumda olmak. Bu durumdaki bir kişi,10 yıldır sigortalı olmak şartı aranmaksızın en az 1800 gün prim ödemişlerse aylık alabiliyor.
Sigortalılık öncesi rahatsızlıklar
Malul sayılmasına sebep olan rahatsızlığı sigortalı olmadan önce gerçekleşmiş kişilerin malullük aylığı alma hakları yok. Sağlık kurulu raporunda bu durum da tespit ediliyor ve kişinin rahatsızlığının çalışmaya başlamadan önceki dönemlerde gerçekleştiği tespit edilirse aylık bağlanmıyor.
İşe girince malul aylığı kesilir
1 Ekim 2008 tarihinden sonra malullük aylığı bağlanmış kişilerin, çalışmaya başlamaları durumunda aylıkları kesiliyor. Malul bir kişi çalışmaya başladığında hem uzun vadeli, hem kısa vadeli sigorta kolları primlerinin tamamının ödenmesi gerekiyor. Bazı durumlarda çalışılmaya başlanması malullük aylığının kesilmesini gerektirmeyebilir. Önemli olan çalışanların sigortaya başlangıç tarihleri ile emeklilik tarihleri. 1.10.2008 tarihinden önce sigortalı yani 4/a, Bağ-Kur yani 4/b ve devlet memuru yani 4/c statüsünde olup, malullük aylığı almakta iken tekrar çalışmaya başlayanların malullük aylığına dair durumları şu şekilde:
‘Aylık’ primlere göre değişir
Malullük aylığının miktarı malul kişinin prim ödeme gün sayısına göre değişiyor. Prim ödeme gün sayısı 9.000 günden az olan malullere ödedikleri prim sayısı üzerinden emekli maaşı bağlanır gibi hesaplanan malullük aylığı bağlanıyor. Prim ödeme gün sayıları 9.000 günün üzerinde olanlar için ise 9.000 gün üzerinden hesaplanan malullük aylığı bağlanıyor.
Rapor sonrasında malul sayılır
Kanser hastaları, malullük konusunda farklı şekilde değerlendiriliyor. “İyi diferansiye tiroit kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri” dışındaki kanser hastaları maluliyet talep tarihinden önceki bir yıl içinde tanı almak kaydıyla, talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul ediliyor. Bu kişiler 18 ay sonunda hastalık durumuna göre maluliyet yönünden tekrar değerlendiriliyor. Dolayısıyla, sağlık kurulu raporu sonrası çalışma gücündeki kaybın en az yüzde 60 olduğu tespit edilirse maluliyet devam edebiliyor. Lösemi hastalarında maluliyet süresi 24 aya uzuyor.
Kanser hastaları için sağlık kurulu raporu malul sayılmak için yeterli değil. Bütün kanser hastaları değil, yalnızca en az 10 yıldır sigortalı olup, en az 1.800 gün prim ödemiş kanser hastaları malullük aylığı alabiliyor.
Milliyet I 28.02.2018
