Bildiğiniz üzere 05.08.2017 tarihinde Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği yayınlanarak, uzlaştırmaya ilişkin usul ve esaslarda ciddi değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler ile birlikte, Uzlaştırma işlemleri daha profesyonel yapılma amacı taşımış ve bazı kriterler getirilmiştir. Sadece Avukatların yapabildiği Arabuluculuk ile çok sık karıştırılan Uzlaştırmacılık işiyle ilgili kısa ve net bazı bilgileri sizinle paylaşmak istiyorum.
UZLAŞTIRMACI KİMDİR?
Cumhuriyet Savcısından aldığı yetkiyle birlikte, şüpheli (veya sanık) ile mağdur (veya suçtan zarar gören kişiler) arasında müzakere yapılmasını sağlayan ve bu müzakereyi yöneten, Avukat ya da Hukuk öğrenimi görmüş, belirli şartlara haiz olan, Adalet Bakanlığı tarafından seçilmiş kişilerdir.
KİMLER UZLAŞTIRMACI OLABİLİR?
Uzlaştırmacı olabilmek için;
- Türk vatandaşı olmak,
- Tam ehliyetli olmak,
- Baroya kayıtlı olmak (Avukatlar için),
- Fakülte mezunu olmak (Hukuk bölümü mezunu dışında, diğer fakülte mezunları Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku, Ceza Muhakemesi Kanunu, Temel Hukuk, Ticaret Hukuku, İş Hukuku veya Borçlar Hukuku derslerinden en az 2’sini aldığını transkriptte göstermelidir),
- Kasten işlenmiş bir suçtan dolayı mahkûm olmamak,
- Terör örgütleriyle ilişkisi bulunmamak,
- Adalet Bakanlığı’nın onay verdiği eğitim kuruluşlarından en az 36 saati teorik, 12 saati uygulamalı olmak kaydıyla eğitim almak, (Alınan eğitimin geçerlilik süresi 2 yıldır, her 2 yılda bir yenilenmek zorundadır. Eğitim ücretleri 1.000 TL ila 1.500 TL arası değişmektedir),
- Test usulü yapılacak Uzlaştırmacılık sınavından en az 70 geçerli notu alarak başarılı olmak (Sınav 6 ayda bir yapılacaktır),
- Disiplin yönünden mesleğinden veya memuriyetten çıkartılmamış olmak gerekmektedir.
UZLAŞTIRMACININ KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ NASIL OLMALIDIR?
Bu kişiler sabırlı, dürüst, bağımsız ve tarafsız davranabilen, sürekli kendini yenileyebilen, güncel gelişmeleri takip eden, adaleti gözetebilen, görevini ciddiye alan, nazik, saygılı, insan ilişkileri kuvvetli, güvenilir, ön yargısız ve mesai saati esnek kişiler olmalıdırlar.
UZLAŞTIRMACI NE KADAR KAZANIR?
Uzlaştırmacılar, uzlaştırma görüşmelerindeki başarısı ile bulundukları ildeki dava ve uzlaştırmacı sayısına göre 250 TL ila 1.250 TL arası kazanç sağlayabilmektedirler. Uzlaştırmacı, görevlendirilen dosya başına ücret almakta olup, bu ücrette yine dosya içeriğine göre değişmektedir. Örneğin; uzlaştırma teklif aşamasında kalırsa 100 TL ila 150 TL arası, uzlaştırma görüşmelerine geçip de olumsuz sonuçlanması halinde 150 TL ila 200 TL arası, olumlu sonuçlanması halinde ise 300 TL ila 400 TL arası bir ücret alınmaktadır. Tabi ki dosyadaki taraf sayısı arttıkça alınan ücret de artmakla birlikte, bu belirlenen tutarlar uzlaştırmacıya ödenirken %15 Gelir Vergisi kesintisi yapılarak ödenmektedir. Uzlaştırma ücretleri her yıl Adalet Bakanlığı tarafından belirlenmektedir.
UZLAŞTIRMACI İLGİLİ DOSYA TARAFLARINA NASIL ULAŞIR?
Uzlaştırmacı, dosyayı teslim aldığında, öncelikle taraflara telefon yoluyla ulaşmaya çalışır ki bu en hızlı ulaşım şeklidir. Telefon ile ulaşım sağlanamıyorsa SMS, mail, sosyal medya, posta vb. yollar denenebilir. Taraflardan herhangi birine herhangi bir vasıtayla ulaşılamıyorsa, dosya bir tutanak ile uzlaştırma savcısına teslim edilir.
UZLAŞTIRMACIYA VERİLEN SÜRE NE KADARDIR?
Uzlaştırmacı, dosya teslim tarihinden itibaren 30 gün içerisinde tüm işlemleri bitirip, uzlaştırma savcısına teslim etmek zorundadır. İşlemlerin uzaması halinde, bir dilekçe ile ek 20 gün süre talep edilebilir. Her halükârda bu süre 50 günü geçemez.
UZLAŞTIRMA GÖRÜŞMELERİNDE TARAFLAR BİRBİRİNDEN NELER TALEP EDEBİLİR?
Herhangi bir edim talebinde bulunmadan uzlaşma sağlanabildiği gibi, hukuka ve ahlaka uygun her talep edim yerine geçebilir. Bu talep bir özür olabildiği gibi, para, kamu kurumunda belirli bir süre çalıştırma, bağış, yardım, ağaç dikme vb. gibi birçok taleple bulunulabilir.
UZLAŞTIRMA GÖRÜŞMELERİ NEREDE YAPILIR?
Uzlaştırma teklifi genellikle SMS, telefon veya mail yoluyla yapılırken, uzlaştırma teklifinin taraflarca kabulü halinde, uzlaştırma görüşmeleri genellikle uzlaştırmacının iş yerinde yapılır. Bu nedenle uzlaştırmacının işi, uzlaştırma görüşmeleri için müsait, kolay bulunabilen, tarafların kendini rahat ve güvende hissedebileceği bir yer olması gerekmektedir. Uzlaştırmacının iş yeri bu şartları taşımıyorsa ya da taraflardan birisi kendini güvende hissetmezse, Adliye binalarında ve kamu kurumlarında bu iş için ayrılmış yerlerde ya da tarafların istediği başka bir yerde bile görüşme gerçekleştirilebilir.
UZLAŞTIRMA GİDERLERİ KİM TARAFINDAN ÖDENİR?
Uzlaştırma esnasında yapılan telefon, posta, akaryakıt vb. masrafların tümü belgeyle kanıtlanmak şartıyla Uzlaştırma Savcısının onayı ile Uzlaştırmacıya ödenebilir. Fakat Uzlaştırma ücreti ve giderleri Hazine tarafından karşılandığı için çoğu zaman yapılan giderler (Uzlaştırmacı ücreti hariç) ödenmemekte ve bu giderler Uzlaştırmacı üzerinde bırakılmaktadır.
YORUM
Toplumsal barışı diri tutmak, meydana gelen maddi veya manevi zararın en hızlı şekilde ortadan kaldırılmasını sağlamak açısından uzlaştırma, alternatif bir çözüm yolu olarak hayatıma girmiştir. Uzlaştırmacı, taraflar arasında uzlaşma sağladığında edindiği manevi huzurun tadı bir hayli yüksektir. Uzlaştırmacılar sayesinde taraflar uzlaşarak tekrar topluma kazandırılmış ve mağdur tarafın ise zararı hızlı bir şekilde telafi edilmiş olmaktadır. Böylelikle tarafların adalet sistemine olun güveni de artmaktadır. Ancak Uzlaştırmacılar eğitim için 1.500 TL gibi bir maliyete katlanılmakta, ayrıca zorunlu eğitim için minimum 4-5 gününü ayırmakta, sınava girmekte ve bu yetkiyi almaktadır. Hem maddi hem de manevi anlamda yorucu bir süreçten geçmektedirler. Buna karşılık aldıkları eğitim sadece 2 yıl geçerli olmaktadır. Bu da her 2 yılda bir bu maddi ve manevi külfetin çekilmesi anlamına gelmektedir. Buna karşılık 2 yıl süre zarfında 2.000 TL – 4.000 TL arası bir kazanç elde edecek olan Uzlaştırmacılar, emeğinin karşılığı olan kazancı elde edememekle birlikte, yapılan birçok masrafı da (Posta, Akaryakıt, Telefon vb.) kendi bütçelerinden karşılamak zorunda bırakılmaktadırlar. Bu nedenle bu tür eğitimlerin Adalet Bakanlığı tarafından ya ücretsiz ya da çok daha uygun bir fiyata verilmesi sağlanmalıdır.
Pusula I 31.10.2017
