Fortune dergisi yıllık gelire göre dünyanın en büyük 500 şirketine (KBBŞ: Küresel Beşyüz Büyük Şirket) ilişkin çalışmasına ait çizelgeyi açıkladı. KBBŞ’in toplam hasılatı (gelirleri) 27,7 trilyon dolar olurken, toplam kârları da 1,5 trilyon dolar oldu.
ÜLKELERE GÖRE DAĞILIM
KBBŞ’in coğrafi dağılımı kısaca 34 ülkedeki 232 kente dağılma biçiminde. Çekim merkezi doğuya doğru kayıyor. Uluslararasılaşma sürüyor ama başka bir biçimde. ABD 132 şirket ile ilk sırayı alırken, ensesinde soluğunu hissettiği Çin’in 109 şirketi girmiş çizelgeye. BRIC olarak bakarsak (Brezilya: 7, Rusya: 4, Hindistan: 7, Çin: 109) toplam 127 şirket oluyor. ABD ile kafa kafaya gelmeye ramak kalmış. ABD’li şirketlerin toplam gelirleri 8,48 trilyon dolar iken; BRIC ülkelerinin şirketlerinin toplam gelirleri 6,94 trilyon dolar olmuş.
Türkiye’den çizelgeye yalnızca Koç Holding 463. sırada girmiş, 23,45 milyar dolar gelir ve 1,15 milyar dolar kâr ile. Kâr sıralamasında daha yüksekte, eşdeyişle 310. sırada. Gelirleri geçen yıla göre yüzde 8,1 artarken, kârı yüzde 12,7 oranında değişmiş. Bu kârın yatırıma yönelen kısmına ayrıca bakmak gerek tabii!
KAZANANLAR VE YİTİRENLER
Çizelgeye yeni giren şirketler arasında Alibaba, Tencent, vb. Çinli şirketler ve Facebook gibi şirketler dikkat çekiyor.
En çok zarar edenler arasında da Vodafone, Maersk, Deutsche Bank şirketlerinin isimleri göze batıyor.
Sıralamadaki yerini en çok yükselten 6 şirketin üçü Çinli: Centene / China Minmetals / SK Holdings / /Aviva / HNA Group / China Evergrande. Güney Çin’de Hainan’da konuşlanmış yığışımsal bir şirketler grubu olan HNA Grup’a dikkat etmeli! Hilton’un sahibi, Deutsche Bank’ın en büyük hissedarı!
Reklamdan sonra devam ediyor
Kâr sıralamasında ilk beşe bakıldığında Apple 45,69 milyar dolar ile başta. Ancak diğer dördü yine Çinli: ICC Bankası, Çin İnşaat Bankası, Çin Ziraat Bankası, Bank of China. Kârda da çekim merkezi doğuya – özelde Çin’e – kayıyor.
Kârını en çok (% 8909) arttıran şirket insan kaynakları alanında çalışan İsviçreli Adecco Group! Demek ki, işyerlerinin robotlarca istilasına daha var.
ABD’li teknoloji şirketleri üst sıralara sıçrıyorlar. Amazon (26.sıra), Google (65), Apple (9) vd. Ancak bu şirketlerin başta AB yasal kuruluşları ile başı belada. Google’a Avrupa Komisyonu’ndan 2,7 milyar dolar anti-tröst cezası; Apple’a Avrupa Komisyonu’ndan 13 milyar dolar vergi farkı ödemesi vb. Peki bu yaptırımlar bu yükselişi yavaşlatabilir mi? Öyle gözüküyor.
GELİRLERE GÖRE İLK 12 ŞİRKET
Çizelge şöyle : Wal-Mart Stores / State Grid / Sinopec Group / China National Petroleum / Toyota Motor / Volkswagen / Royal Dutch Shell / Berkshire Hathaway / Apple / Exxon Mobil / McKesson / BP
İlk 12’deki ülke dağılımına baktığımızda, ABD 5, Çin 3, İngiltere, Almanya, Japonya ve Hollanda’nın ise 1’er tane şirketi var! Sahi ne oldu bu gelişmiş kapitalist ülkelere de Çin’in piyasa sosyalizmine yeniliyorlar? Hayırlara vesile olur mu dersiniz?
KBBŞ’in ilk sırasındaki Wal-Mart’ın geliri 485,87 milyar dolar olmuş, geçen yıla göre binde 8 artışla. 500. sıradaki Autonation adlı ABD şirketinin ise geliri 21,61 milyar dolar olmuş ve çizelgeye yeni girmiş.
SONSÖZ
En üst kamarada bu şirketler oturuyormuş!
Melih Baş
Aydınlık Gazetesi – 07.08.2017
