Yurt dışında çalışmakla birlikte Türkiye’de de çalışması bulunanlar için emeklilik aşamasında, sigortalının her iki ülkede geçen sigortalı çalışmaları dikkate alınmakta, her ülke sosyal güvenlik kurumu kendisine ödenen prim gün sayısı oranında kısmi emekli maaşı bağlamaktadır. Bu şekilde kısmi aylık bağlanan kişiler, maaş bağlandıktan sonra kendilerine tam aylık bağlanmasına yetecek kadar yurt dışı borçlanması yapmak suretiyle emekli maaşlarını tam aylığa çevirebilmektedirler. Sözleşmeli ülke sigorta kurumunca kısmi aylık bağlanmış olmakla birlikte SGK kısmi aylık bağlanmasına ilişkin işlemleri devam ederken yurt dışında geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalıların kısmi aylık bağlanmasına ilişkin işlemlerinin sonuçlandırılması beklenmeden borçlanma ve buna bağlı olarak aylık bağlama işlemleri sonuçlandırılmaktadır.
Ancak, uygulamada sözleşme aylığı talepleri sonuçlanmadan borçlanma işlemlerinin yapılıp yapılmayacağı hususunda tereddüt edildiği anlaşıldığından, aşağıdaki şekilde uygulama yapılacaktır;
– 3201 sayılı Kanun’a göre yurt dışı hizmet borçlanması talebinde bulunanların, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerden aylık alıp almadığına bakılmaksızın ve ilgili ülkelerden aylık talep formülerleri istenilmeden borçlanma işlemleri sonuçlandırılacak,
– 3201 sayılı Kanun’a göre bildirilen borçlanma tutarını ödeyenlerin aylık bağlama işlemleri devam ederken veya aylık bağlandıktan sonra ilgili ülkelerden SGK’ya intikal eden aylık taleplerine işlem yapılmayacak ve ilgili ülkeye, “adı geçene, … tarihinden itibaren aylık bağlanmıştır.” şeklinde karar bildirilecektir. Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre 4(a) kapsamında bağlanan aylıkların 3201 sayılı Kanun’a göre borçlandırılarak tam aylığa çıkarılması aşağıdaki şekilde gerçekleştirilecektir.
– Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kısmi yaşlılık ve malullük aylığı bağlanan sigortalıların, 3201 sayılı Kanun’a göre yurt dışı borçlanması yaptıklarında almakta oldukları bu aylıkları borçlarını ödedikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren tam aylığa çevrilecektir. Borçlanma yaparak kısmi aylıklarını tam aylığa yükseltmek isteyenlere sözleşme aylığının bağlandığı tarihteki aylığa hak kazanma koşullarına göre tam aylığa yetecek gün kadar borç tahakkuku bildirilecektir. Tam aylığın hesaplanmasında; sözleşme aylığı talep tarihi, borçlanılan hizmetler dahil edilerek bulunacak toplam gün sayısına göre tespit edilecek aylık bağlama oranı (ABO), yeni prime esas kazançlar ve sözleşme aylığı talep tarihindeki yaş esas alınacaktır.
– Sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında, kısmi yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalıların Türkiye’deki prim ödeme gün sayısı 900 ya da 1800 günden fazla olsa dahi, almakta oldukları aylıkları tam aylığa yükseltilmeden, hisseleri oranında hak sahiplerine pay edilecektir.
– Sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında yaşlılık veya malullük aylığı almakta iken ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanan kısmi dul yetim aylıklarının 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlanma ile tam aylığa yükseltilmesi talebine karşılık borçlandırılacak gün sayısı sigortalıya bağlanan yaşlılık veya malullük aylığı bağlama şartları dikkate alınarak tespit edilecektir. Tam aylık borcun ödediği tarihi takip eden aybaşından itibaren bağlanacak olup, aylığın hesaplanmasında, sözleşme aylığı talep tarihi, borçlanılan hizmetler dahil toplam gün sayısına göre tespit edilecek ABO, yeni prime esas kazançlar ve sigortalının sözleşme aylığı talep tarihindeki yaşı esas alınacaktır.
– Herhangi bir aylık bağlanmadan ölen sigortalının ülkemizdeki prim ödeme gün sayısının 900 veya 1800 günden az olması nedeniyle hak sahiplerine bağlanan kısmi dul yetim aylığı, 3201 sayılı Kanun’a göre yurt dışı borçlanması yapılması halinde borcun ödediği tarihi takip eden aybaşından itibaren tam aylığa çevrilir. Tam aylığa çevrilmede; borçlanılacak gün sayısı ölüm tarihine göre 900 ya da 1800 güne tamamlanacak şekilde belirlenecektir.
Aylık hesaplanırken ölüm tarihindeki yaş, yurt dışı borçlanması dahil toplam gün sayısı ve yeni kazançlar esas alınacaktır.
– Sözleşmeye göre yaşlılık veya malullük aylığı almakta iken, 5510 sayılı Kanun’a göre çalışmaya başlanması nedeniyle aylıkları kesilenlerden aylığın kesilmiş olduğu dönemde 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma yaparak kısmi aylıklarını tam aylığa yükseltmek isteyenlere sözleşme aylığının bağlandığı tarihteki aylığa hak kazanma koşullarına göre tam aylığa yetecek gün kadar borç tahakkuku bildirilecektir.
Borçlanma gün sayısının hesaplanmasında aylık bağlandıktan sonraki çalışma süreleri dikkate alınmayacaktır.
– Borçlanma tutarı ödendikten ve işten ayrılma koşulu yerine getirildikten sonra aylık talebinde bulunanlara önce borçlandığı süreler ve sözleşme aylığına esas Türkiye günlerinin toplamına göre belirlenecek ABO, bu sürelere ait kazançlar ve ilk aylığın bağlandığı tarihteki yaş esas alınarak sözleşme aylığının bağlandığı tarihten itibaren tam aylık hesaplanacaktır.
Dünya Gazetesi 14.07.2017
