Geçtiğimiz günlerde TBMM’ye sunulan yeni yasa tasarısında yeme içme sektöründeki çalışanlarla ilgili prim ve nakit destekleri yer almıştı.
Yasada ayrıca rapor parası olarak bilinen geçici iş göremezlik ödenekleriyle ilgili de önemli bir düzenleme yer aldı. Tasarının 12. maddesindeki değişiklik şöyle:
“5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 17’nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve üçüncü fıkrasının (b) bendinde yer alan “üç aylık” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. “İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının olduğu, meslek hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde; analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki 80’inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemez.”
NASIL UYGULANACAK
Bu tasarının yasalaşmasıyla artık rapor parasının hesaplanması değişecek. Yasalarımıza göre 2 günden fazla raporlu olan çalışanların maaşları SGK tarafından ödeniyor. Bu hesaplama da son 3 brüt maaş üzerinden yapılıyor. Şimdi artık hesap 12 ay üzerinden yapılacak. Mevcut yasalara göre raporlu geçirilen sürelerde ücretleri SGK ödüyor.
Bu süre içinde işverenlerin ücret ödeme zorunluluğu bulunmuyor.
Ama işveren isterse çalışanın ücretini tam olarak ödeyebilir.
Geçici iş göremezlik durumunda ya da annelerin doğum sırasında aldıkları bu paralar kişinin aldığı brüt ücrete göre hesaplanıyor.
Ayakta tedavilerde brüt maaşın üçte ikisi şeklinde ödenen bu paralar, kamu bankaları ve PTT aracılığıyla çalışanlara veriliyor.
Bu parayı alabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetki verilmiş hekim ve sağlık kurullarından sağlık raporu alınması gerekiyor. Ayrıca son 1 yıl içinde en az 90 günlük primin de yatırılmış olması isteniyor.
HESAPTA 2 GÜN ÖNEMLİ
Rapor parası hesaplanırken raporlu olunan günlerin üçüncü gününden itibaren hesaplama yapılıyor. İlk iki günün parası çalışılan işyeri tarafından maaştan kesilmeden ödeniyor. Hesaplama yapılırken son üç aylık brüt maaşın ortalaması alınıyor ve raporlu olunan güne göre ödenecek miktar ortaya çıkartılıyor.
Şimdi bu üç aylık ortalama kuralının değişmesi ile maaş ortalaması yıllık olarak alınacak.
MİKTAR DEĞİŞİYOR
Yukarıda verdiğimiz madde ile ücret hesabında son 12 ayın yani son 1 yılın ortalaması alınacak. Böylece çalışan açısından son 1 yıldaki maaştaki artışlar ve değişiklikler de rapor parasına yansımış olacak. Bu sadece rahatsızlanan çalışanlar için değil doğum yapacak kadın çalışanlar için de geçerli olacak.
Anneler doğumdan önce 8 doğumdan sonra da 8 hafta olmak üzere 16 hafta raporlu olabiliyor. Bu günlerde ücretler SGK tarafından karşılanıyor.
Annelerin bu ücretlerinin hesabı da son 3 aylık brüt ücret üzerinden yapılıyor ve 112 günlük para kendilerine ödeniyor.
DAHA AZ ÇALIŞMIŞSA
Burada akla gelen sorulardan birisi sigortalının 12 aydan daha az çalışmış olması. 6 aydan fazla çalışması olan sigortalıların yine maaşlarının ortalaması alınacak.
6 aydan daha az çalışması olanlar için ise ödenecek rapor parası asgari ücretin iki katından fazla olamayacak.
ANNEYE 112 GÜN RAPOR PARASI
HİLELER ÖNLENECEK
Bu yenilik ile çalışanların bir kaybı olmayacak. Üstelik yıl içinde maaşlarda artış olmuşsa onlar da dikkate alınacak. Ancak bazı hileli durumlar da ortadan kaldırılacak. Özellikle analık durumlarında son üç ayda yüksek maaş gösterilerek yapılan hileler de yapılamayacak. Sigortada rapor parasına sınırlama getirilecek.
Faruk Erdem
Yeni Asır – 06.04.2021
