SORU: Şu an bağlı olduğum işyerinde 3,5 yıldır çalışmaktayım. Şubat 2020 celp döneminde kısa dönem olarak askerlik görevimi yapacağım; fakat işyerimden ayrılmak istemiyorum. Bu konuyu müdürlerimizle görüştüm, bana yeni bir kanun çıktığını, askerde olan kişinin hiçbir şekilde işyeri ile bağlantısı olmaması gerektiğini ilettiler. Ayrıca şöyle bir durum var: Yaklaşık 3-4 ay önce benim durumumda olan bir işçi arkadaş kısa dönem askerlik yapmış ve işyeri ile (6 ay ücretsiz izin alarak) bağlantısı devam etmiştir. Sizden ricam şu: İşçinin askerlik dönemi içerisinde herhangi bir şekilde işyeri ile bağlı kalmasında kanunen bir sakınca var mı? Ayrıca kullanmadığım 2 hafta yıllık iznim var. İzin hakkımı hangi şekillerde değerlendirebilirim?
YANIT: Öncelikle belirtmeliyiz ki bu konuda yeni bir yasa çıkmadı. Eski İş Kanunu’nun kıdem tazminatını düzenleyen 14’üncü maddesi halen yürürlüktedir. Buna göre askerlik, işçi bakımından kıdem tazminatını alarak işten ayrılmasına olanak sağlayan bir fesih türüdür. Buna karşın yasanın artık bir hayli eskide kaldığı gerçeğini de göz ardı etmemek gerekiyor. Çünkü bilindiği gibi ülkemizde askerlik süreleri ile ilgili yeni düzenlemelere gidildi ve bu süreler gençlerin öğrenim durumlarına bakılarak önemli ölçüde kısaltıldı. Ancak İş Kanunu’nun ilgili maddesinde bir düzenlemeye gidilmedi. Bu arada özellikle de bedelli askerlik uygulaması kafaları iyice karıştırdı. Hatırlanabileceği gibi yakın bir geçmişte bedelli askerlik için işten ayrılanların kıdem tazminatını alıp alamayacakları bile tartışma konusu olmuştu. Sorunuza dönecek olursak;
Sizin işyerinizden askerlik sebebiyle ayrılmamak ve ücretsiz izinli sayılmak isteğinizi işvereninizin kabul etmek gibi bir zorunluluğu yoktur. Yani bu işveren bakımından yasadan kaynaklanan bir zorunluluk değildir. Ancak bu isteğinizin kabul edilmesi ve sizin ücretsiz izinli sayılmanız konusunda bir yasal engel de yok. Özetle taraflar arasında bir anlaşma olursa ortada bir sorun kalmaz. Bununla birlikte yöneticilerinizin yaptığı açıklama, işvereninizin bu konuda çok gönüllü olmadığı izlenimi uyandırıyor. Diğer taraftan siz kıdeminizi alıp işten ayrıldıktan sonra askerlik hizmetinizi tamamlayıp aynı işverene başvurarak işe yeniden alınmayı talep edebilirsiniz. Bu hakkınız, İş Kanunu’nun aşağıdaki maddesinden kaynaklanmaktadır:
İş Kanunu Madde 31 – Askerlik ve kanundan doğan çalışma:
Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.
(Birgün | 04.02.2020)
