KAR YEDEKLERİ KULLANILARAK SERMAYE ARTIRIMI YAPILMASI DURUMUNDA ORTAKLARA BEDELSİZ HİSSE SENEDİ VERİLMESİ KAR PAYI DAĞITIMI MIDIR?
Dr. İsmail PAMUK-Yeminli Mali Müşavir
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesine göre; kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75’lik kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların % 50’lik kısmı kurumlar vergisinden istisnadır.
Maddede yer alan “iştirak hisseleri” deyimi, menkul değerler portföyüne dahil hisse senetleri ile ortaklık paylarını ifade etmektedir. Bunlar;
- Anonim şirketlerin ortaklık payları veya hisse senetleri,
- Limited şirketlere ait iştirak payları,
- Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık payları,
- İş ortaklıkları ile adi ortaklıklara ait ortaklık payları,
- Kooperatiflere ait ortaklık payları,
olarak belirtilebilir.
Söz konusu istisna uygulamasında, bedelsiz olarak elde edilen hisse senetlerinin satışından sağlanan kazançların durumuna ilişkin açıklamalar, 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 5.6.2.4.3. bölümünde yapılmıştır. Zikredilen açıklamalar aşağıdaki gibidir;
“Sermaye yedekleri kullanılmak suretiyle sermaye artırımında bulunulması neticesinde sermaye artırımı nedeniyle verilecek bedelsiz hisse senetlerinin, bu şirkete iştirak edenler yönünden aktif ve pasiflerinde bir artışa neden olmaması gerekir. Dolayısıyla, bedelsiz hisse senetleri nedeniyle aktifte tutulan hisselerin sadece adedi değişecek, bedelinde değişme olmayacaktır.
Dönem karından ayrılan yedekler kullanılmak suretiyle sermaye artırımında bulunulması halinde ise bu işlem sonucu ortaklara bedelsiz hisse senedi verilmesi ile fiilen kar payı dağıtılması arasında fark bulunmamaktadır. Her iki halde de ortaklar, kurum bünyesinde oluşan karlar üzerinde tasarrufta bulunma imkanına sahip olmaktadır. Dolayısıyla, kar yedeklerinden karşılanan sermaye artırımları sonucunda ortaklarca bedelsiz iştirak hissesi iktisap edilmesi durumunda, alınan bu iştirak hisseleri nominal bedelle iştirak hesaplarında izlenecek ve iştirak kazançları istisnası nedeniyle kurumlar vergisine tabi tutulmayacaktır.
İştirak edenler yönünden bedelsiz olarak elde edilen hisse senetlerinin satışından doğan kazançların % 75’i de maddede yer alan şartlar dahilinde kurumlar vergisinden istisna edilecektir.”
1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 5.6.2.4.3. bölümünün yukarıda verilen ikinci paragrafında, dönem karından ayrılan yedekler kullanılmak suretiyle sermaye artırımında bulunularak bu işlem sonucu ortaklara bedelsiz hisse senedi verilmesi halinde vergilendirmenin ne şekilde olacağına ilişkin açıklamalar yapılmıştır.
Belirtilen bu düzenleme dava konusu edilmiş ve Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 07.02.2018 tarihli ve E.2017/626, K. 2018/51 sayılı kararında aşağıdaki şekilde hüküm tesis etmiştir;
“Kar yedeklerini kullanarak sermaye artışı gerçekleştiren şirketin ödenmiş sermayesi, artırılan tutar kadar artmaktadır. Ortaklar açısından bakıldığında, iştirak edilen şirketteki sermaye artışı nedeniyle sahip olunan hisse senedinin sayısı artacağı gibi iştirakin değeri de artacağından, bu durumun, ortaklara doğrudan kar payı dağıtımından bir farkı bulunmamaktadır. Dolayısıyla; kar payı niteliğini haiz olan bu iştirak kazançlarının, Kanunda sayılan istisnaya ilişkin kurallar dışında, vergiye tabi kurum kazancına dahil edilmesi gerekmektedir.”
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun bu kararı tetkik edildiğinde, vergi idaresinin düzenlemesini hukuka uygun bulduğu görülmektedir. Buna göre; dönem karından ayrılan yedekler kullanılmak suretiyle sermaye artırımında bulunulması halinde, bunun sonucunda ortaklara bedelsiz hisse senedi verilmesi işleminin, kar payı dağıtımı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
