25 Kasım 2019 tarihli SÖZCÜ’de, gazetecinin fazla çalışma ücretlerinin gününde ödenmemesi halinde, her geçen gün için yüzde 5 fazlasıyla ödeneceğine ilişkin yasa hükmünün adalet ve hakkaniyet ilkeleriyle bağdaşmadığı, ölçülülük ilkesini ihlal ettiği, eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından iptal edildiğini yazmış, iptal kararının zamanında ödenmeyen ücret alacaklarına uygulanacak fazla ödemeye etkisini bir sonraki yazımda ele alacağımı belirtmiştim.
Karar, basın mensubu olan davacının, mesai saatleri dışında yapmış olduğu çalışmaları karşılığı kendisine ödenmesi gereken fazla çalışma ücretinin günlük yüzde 5 fazlasıyla tahsil edilmesi talebiyle açtığı davada, söz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan mahkemenin iptal talebiyle yaptığı başvuru üzerine verilmişti.
★★★
Aslında mahkeme, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’un 14. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, “Gazetecilere ücretlerini vaktinde ödemeyen işverenler, bu ücretleri, geçecek her gün için yüzde 5 fazlasıyla ödemeye mecburdurlar” hükmünün de iptali için başvurmuş.
Ancak AYM, itiraz yoluna başvuran mahkemenin bakmakta olduğu davanın konusunun, 5953 sayılı Kanun’a tabi basın mensubu olan davacının, kendisine ödenmesi gereken fazla çalışma ücretinin günlük yüzde 5 fazlasıyla tahsiline karar verilmesi talebine ilişkin olduğu, 14. maddede düzenlenen aylık ücretin ödenmediğine ilişkin bir iddia veya bu yönde bir talepte bulunmadığı, dolayısıyla 5953 sayılı Kanun’un 14. maddesinin itiraz konusu ikinci fıkrasının itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin bakmakta olduğu davada uygulanma imkanı bulunmadığından, bu fıkraya ilişkin başvurunun mahkemenin yetkisizliği nedeniyle reddine karar vermiş.
★★★
Görüldüğü üzere, zamanında ödenmeyen ücretler için günlük yüzde 5 fazlasıyla ödeme yapılması zorunluluğuna ilişkin yasa hükmünün Anayasa’ya aykırılığı konusunda yapılan itiraz başvurusunun reddedilme sebebi Anayasa’ya aykırı olmaması değil, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin bakmakta olduğu dava konusu ile ilgili olmaması nedeniyle yetkisizliği.
Dava konusu uyuşmazlıkta basın mensubu tarafından, zamanında ödenmeyen fazla çalışma ücreti yanında zamanında ödenmeyen aylık ücret için de talepte bulunulmuş olsaydı, AYM zamanında ödenmeyen ücret alacaklarının günlük yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişkin hükmü de esastan inceleyecek, aynı gerekçelerle iptal kararı vermesi mümkün olacaktı.
★★★
Gelinen noktada, fazla çalışma ücretinin yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişkin iptal kararının, gününde ödenmeyen normal ücretler için kıyas yoluyla uygulanması mümkün değil.
Fazla çalışma ücretinin zamanında ödenmemesi halinde yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişin yasa hükmü iptal edilmiş olmakla birlikte, normal ücretin zamanında ödenmemesi halinde gecikilen her gün için yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişkin yasa hükmünün uygulanması gerekiyor.
Ancak zamanında ödenmeyen ücretin günlük yüzde 5 fazlasıyla ödenmesi talebine ilişkin doğacak bir uyuşmazlıkta, “Gazetecilere ücretlerini vaktinde ödemeyen işverenler, bu ücretleri, geçecek her gün için yüzde 5 fazlasıyla ödemeye mecburdurlar” hükmünün Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla AYM’ye götürülmesi halinde, söz konusu yasa kuralının aynı gerekçelerle iptali söz konusu olabilecektir.
Sözcü Gazetesi | 30.11.2019
