Mesleki eğitimdeki staj ve çıraklık sigortalarının emeklilikte dikkate alınmasına yönelik çabalar devam ediyor. Bununla birlikte, emeklilikte dikkate alınmayan staj ve çıraklık sigortası, doğum borçlanması yapmak isteyen kadınlara büyük bir avantaj sağlıyor. Kadınlar, normalde sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonraki doğumlarda boşta geçen sürelerini borçlanabiliyorlar. Ancak, öğrenciliği sırasında çıraklık ve staj sigortası yaptırmış kadınlar, işe girmeden önce doğan çocukları için doğum borçlanması yapabiliyorlar. Bu şekilde borçlanan kadınlar emeklilik yaşını da öne çekebiliyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, kadınların doğum borçlanmasıyla ilgili merak edilenleri yazdı.
Staj sigortasıyla ilgili olarak okurlarımızdan çok yoğun soru geliyor. Öğrenciliği sırasında staj yaparken verilen sigorta numarasını hala kullandığını belirten bazı okurlarımız, stajdaki sigortanın neden sigorta başlangıcı olarak kabul edilmediğini merak ediyor. Kimisi de emeklilik yaşını, staj sigorta başlangıcına göre hesaplıyor. Bazı okurlarımız ise staj dönemleri için borçlanma hakkı verilmesi gerektiğini savunuyor.
Mevzuatımızda iki tür sigorta bulunuyor. Birincisi, sadece iş kazası ve meslek hastalığına karşı koruma sağlayan kısa vadeli sigortalar, ikincisi de yaşlılıkta, malûliyette veya ölüm halinde kişinin kendisine ya da yakınlarına aylık bağlanmasına olanak sağlayan uzun vadeli sigortalar.
STAJ YAPAN KADINLARA AVANTAJ SAĞLIYOR
Staj sigortası her ne kadar emeklilikte dikkate alınmasa da staj yapmış kadınlar için büyük bir avantaj sağlıyor. Kadınlar, doğumdan sonra işsiz kaldıkları süreleri borçlanabiliyorlar. Her bir çocuk için boşta geçen sürenin iki yıla kadar kısmını borçlanma hakkı bulunuyor. Hayatta kalan üç çocuk için borçlanma yapılabiliyor.
Normalde, doğum borçlanması sadece, sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için yapılabilir. Ancak, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) konuyla ilgili genelgesi, staj yapan kadınlara bu konuda bir ayrıcalık tanıyor. Buna göre, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce çocuk sahibi olan kadınlar, öğrencilikleri sırasında staj sigortaları bulunuyorsa, işe başlamadan önce doğan çocuklar için de borçlanma yapabiliyor.
Örneğin, 1995’te doğum yapan bir kadın ilk defa sigortalı çalışmaya 1998’de başlamış olsun. Bu kadının 1991 yılındaki öğrenciliği sırasında staj sigortası bulunuyorsa, doğum borçlanması yapabiliyor. Staj sigortası olmayan benzer durumdaki kadın ise borçlanma yapamıyor.
6 YILA KADAR BORÇLANMA
Kadınlar, 3 çocuğa kadar, her bir çocuk için iki yıl süreyle borçlanabiliyor. Böylece, toplam 6 yıla kadar borçlanma yapılabiliyor. Doğum borçlanması yapılabilmesi için doğumdan sonra sigortalı olarak çalışmamak veya ücretsiz izinli olmak gerekiyor. Çocuk doğduktan sonra analık izninin bitiminden sonra çalışmaya devam eden kadınların borçlanma hakkı bulunmuyor.
Doğum borçlanması hakkından sigortalı olarak çalışan tüm kadınlar yararlanabiliyor. İşçi, memur veya BAĞ-KUR’a tabi kadınlar doğum borçlanması yapabilir.
EMEKLİLİK YAŞINI ÖNE ÇEKEBİLİR
Sigortalı olarak işe girdikten sonra doğan çocuklar için yapılan doğum borçlanması emeklilik yaşını etkilemez. Altı yıllık borçlanma yapılmış olsa bile bu sadece prim gün sayısını artırır.
Ancak, öğrenciliği sırasında staj yapmış kadınlar, öğrencilik tarihleri ile ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarih arasında doğan çocukları için borçlanma yaptıklarında prim gün sayısını artırmanın yanı sıra, emeklilik yaşını da öne çekme şansına sahip bulunuyor.
Çünkü, staj sigortasından dolayı doğum borçlanması yapan kadının sigorta başlangıç tarihi, borçlanma süresi kadar öne çekiliyor. Emeklilikte bazen 1 günlük sigorta farkının 1 yıl önce emekli olma hakkı tanıdığını unutmamak lazım.
Örneğin, 24 Mayıs 1999 tarihinde ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir kadın, 1995 yılında doğan çocuğu için normalde borçlanamaz. İşe başlama tarihi itibarıyla da emeklilikte 56 yaşına tabi olur.
Ancak, aynı kadının 1990 yılındaki öğrenciliği sırasında staj sigortası bulunuyorsa, 1995’te doğan çocuğu için iki yıla kadar süreyle doğum borçlanması yapabilir. Bu kadın sadece 1 gün borçlanma yaptığı takdirde sigorta başlangıç tarihi 23 Mayıs 1999 tarihine çekilir. Bu durumda da emeklilik yaşı 56’dan 55’e düşer.
Örneğimizdeki kadın, staj ile işe başlama tarihi arasında 3 çocuk dünyaya getirdi ise 6 yıla kadar borçlanma yapabilir. Bu durumda emeklilik yaşını 56’dan 50’ye kadar çekebilir.
BORÇLANMA MALİYETİ NEDİR?
2019 yılı rakamları üzerinden, doğum borçlanması için en düşük limitten günlük 27.29 TL prim ödemek gerekiyor. Bir çocuk için 2 yıl borçlanma durumunda 19 bin 650 lira, üç çocuk için borçlanma yapıldığında ise 58 bin 950 lira prim ödenir.
E-DEVLET ÜZERİNDEN YAPILABİLİYOR
Doğum borçlanmaları artık e-devlet üzerinden de yapılabiliyor. Sistem, gerekli bilgiler girildikten sonra ne kadar prim ödenmesi gerektiğini bildiriyor.
Haber Türk | 29.03.2019
