KDV Kanunu’nun 14’üncü maddesine göre, Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işleri vergiden istisnadır. İstisna kapsamına; yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’den geçerek yabancı bir ülkede sona eren, yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’de sona eren ve Türkiye’de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren taşıma işleri girmektedir.
Uluslararası taşımacılık organizatörlerinin de bu kapsamdaki faaliyetleri istisna kapsamındadır. Konuya ilişkin KDV Genel Uygulama Tebliğinde yapılan açıklamaya göre; istisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden, her iki faaliyet için de vergi hesaplanmaz. Bu istisna tam istisna mahiyetinde olduğundan, organizatörler, yüklendikleri ve indirim yoluyla gideremedikleri KDV’yi iade olarak alabilirler.
Organizatörlerinin taşımacılık istisnası kapsamında KDV iadesi alabilmesi için bazı hususlara dikkat etmesi gerekmektedir. Bu hususlardan ilki, ilgili mevzuat gereğince kendileri adına düzenlenmiş geçerli bir yetki belgesine (taşıma işleri organizatörlüğü-TİO belgesi) sahip olmaları zorunluluğudur. Vergi daireleri yetki belgesi olmaması durumunda KDV iadesi yapmamaktadır. Diğer yandan belirtmek gerekir ki, bu şart kanunda düzenlenmediğinden verginin kanuniliği ilkesine aykırılık teşkil etmektedir.
KDV Genel Uygulama Tebliğinde, uluslararası taşımacılık işlerinden kaynaklanan KDV iade taleplerinde aranan belgeler belirtilmiştir. Bu belgelerden bir kısmı standart olup, bir kısmı ise uluslararası taşımacılığa özgüdür. Örneğin kara taşımacılığında transit beyannamesi, CMR, dozvola; deniz ve havayolu taşımacılığında deniz veya hava manifestosu ya da konşimentosu; demiryolu taşımacılığında transit beyannamesi, CIV belgesi, remiz bülteni gibi belgeler istenilmektedir.
Organizatörlerde ise, taşımayı fiilen yapanlara ait fatura bilgilerini içeren liste ile bunlardan temin edilen taşımacılığı tevsik eden yukarıdaki zikredilen belgelere ilişkin bilgileri içeren liste kabul edilir. Bu listenin nasıl hazırlanması gerektiğine ilişkin bir format bulunmamaktadır. Bu listede asgari olarak; taşımacılığa ilişkin faturanın bilgileri (tarihi, numarası, kime düzenlendiği, tutarı), taşımacılığın türü, giriş ve çıkış gümrüğü, giriş ve çıkış ülkesi, tevsik edici belge bilgileri (belgenin türü, tarihi, numarası) yer almalıdır. Bu liste, yapılan işin ispatı niteliği olup, uluslararası taşımacılık organizatörlerinin KDV iadesi almalarına temel dayanak oluşturmaktadır. Bu nedenle, eksiksiz ve doğru bir biçimde hazırlanmalıdır.
Diğer yandan Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 21/08/2017 tarihli yazısına göre, organizatörlerin KDV iadesinde iki sınır bulunmaktadır. İlk sınır, KDV iadesinin üst sınırına ilişkindir. Buna göre; uluslararası taşımacılık faaliyeti nedeniyle organizatörlerin iade alacağı KDV tutarı, uluslararası taşımacılık faaliyetine ilişkin toplam bedel ile bu taşımacılık faaliyeti kapsamında KDV’siz alınan taşıma bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamayacaktır. İkinci sınır ise yüklenilen genel giderlerin hesaplanmasıyla ilgilidir. Yüklenilen genel giderlerin hesaplanmasında, uluslararası taşımacılık kapsamında yapılan toplam bedelden asıl taşımayı yapan firmalara ödenen bedel düşüldükten sonra kalan tutarın, bu tutar ile mükellefin yurt içi hasılatının toplamına oranı [Uluslararası taşımacılık hasılatı – Taşımayı fiilen yapan firmalara ödenen bedel / Yurt içi taşıma hasılatı + (Uluslararası taşımacılık hasılatı – Taşımayı fiilen yapan firmalara ödenen bedel)] dikkate alınması gerekmektedir. Ancak bahsedilen sınırlara ilişkin KDV Kanunu’nda herhangi bir düzenleme bulunmadığı da ifade edilmelidir.
Konu hakkında belirtilmesinde fayda gördüğümüz bir husus daha bulunmaktadır. Uluslararası taşımacılık faaliyetinde bulunan firmaların yurt dışında mukim müşterilere verdikleri uluslararası taşımacılık hizmeti dolayısıyla elde ettiği kazanca, kurumlar vergisi oranının hizmet ihracatı kapsamında indirimli olarak uygulanması mümkündür. Konuya ilişkin Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23/05/2023 tarihli ve E-49327596-125[KVKÖZ.2022.93]-97624 sayılı özelgesi bu yöndedir.
