Temmuz ayında güncellenen asgari ücret desteğinden her ölçekteki özel sektör işvereni faydalana-biliyor. Destek için başvuru şartına gerek yok. Asgari ücret desteği nakdi olarak değil, işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilerek sağlanıyor.
İstihdamı desteklemek amacıyla son 20 yılda bölgesel ve ülke bazında çok sayıda teşvik ve destek uygulandı. Bu desteklerden biri de 2016 yılından beri asgari ücretin işverenlere yönelik maliyetlerini hafifletmek amacıyla her sene farklı miktar ve şekilde uygulanan asgari ücret desteğidir. Ocak-Haziran 2023 döneminde uygulanan asgari ücret desteği sona erdi. Bunun yerine temmuz ayından itibaren güncellenen asgari ücret dikkate alınarak, faydalanılacak yeni asgari ücret desteği öngörüldü. Konuyla ilgili esasları geçtiğimiz günlerde SGK arafından açıklanarak uygulamaya konuldu.
DESTEK MİKTARI 647 TL
2023 yılı temmuz ila aralık dönemi için günlük 16,66 TL ile çarpımı sonucu bulunacak (aylık 500 TL) tutar, işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilmek suretiyle destek sunulacak. Başka bir anlatımla destek nakdi para ödenmek suretiyle değil, işverenlerin SGK’ya ödemek zorunda oldukları sigorta primlerinden mahsup edilerek sağlanıyor. Destek tutarı ise İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanıyor. Belirtilen prime esas günlük kazanç tutarı, Sendikalar ve Toplu İş Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 647 TL olarak esas alınıyor.
SEKTÖR AYRIMI YAPILMIYOR
Asgari ücret desteğinden genel olarak sektör ve işçi sayısı ayrımı olmaksızın belirli şartlarla her ölçekteki tüm özel sektör işverenleri faydalanıyor. Buna göre 4/1-a (SSK) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenleri yararlanıyor. Sadece kısa vadeli sigorta kollarına tabi olan çırak, stajyer ve diğer sigortalılardan dolayı bu destekten faydalanmak mümkün değil. Bu destekten faydalanmak için başvuru şartı bulunmuyor. SGK işyeri numarasında mahiyet kodu (1) ve (3) olarak tescil edilen işyerlerinden Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanun’a ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde sayılan kamu idareleri ile bu kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde sayılan kamu idareleri niteliğinde olduğu halde mahiyet kodu (2) olarak tescil edilen işyeri işverenleri söz konusu destekten yararlanamayacak.
BAŞVURU ŞARTI YOK
İşverenler asgari ücret desteğinden başvuru şartı aranmaksızın yararlandıklarından, ilgili idarelerin (işverenlerin), Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanun’a ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan bir kuruluş olmasına karşın asgari ücret desteğinden yararlanmaları halinde;
* Mezkur kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer aldıklarına dair ilgili kurumdan alınacak belge ile Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne başvurarak asgari ücret desteğinden yararlandırılmalarının sonlandırılmasını talep etmeleri,
* Bahse konu kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde belirtilen kuruluşlar kapsamında olduklarını beyan ettikleri yazı ile yapılan başvuru gereğince asgari ücret desteği uygulamalarının sonlandırılması,
* Anılan kanun uygulamasının, işveren talebine gerek kalmadan
SGK tarafından otomatik olarak başlatılmış olması, bu bağlamda, işverene yüklenecek bir kasıt ve kusurdan bahsedilemeyeceği dikkate alındığında, yersiz yararlanıldığı kabul edilebilecek destek tutarlarının gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanmadan tahsil edilmesi söz konusu olacak.
1 Ocak 2023 tarihinden önce tescil edilmiş olan işyerlerinde kapsama giren sigortalılar (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi olan) için verilen 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91, 92 no’lu belge türlerinden dolayı anılan destekten yararlanacak.
USULSÜZ SİGORTALILIKTA UYGULANACAK YAPTIRIMLAR
Mevcut bir işletmenin kapatılarak farklı bir ad ve unvan altında ya da bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi İşsizlik Sigortası Fonu katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis ettiği anlaşılan işyerleri, asgari ücret desteğinden faydalanamayacak. Ayrıca sigortalıların prime esas kazançlarını 2023 yılı temmuz ilâ aralık dönemi için SGK’ya bildirmediği veya eksik bildirdiği tespit edilen işyerlerinden İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanan tutar, gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacak. Ancak belirtilen dönem ait aylık brüt asgari ücretin onda birini geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda SGK tarafından yapılacak ihtar üzerine 15 günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren işyerleri destekten faydalandırılmaya devam edilecek. Belirtilen yaptırımların yanı sıra kaçak ya da eksik bildirimlere bağlı olarak değişen idari para cezaları da uygulanıyor. Borçlu işverenler ise SGK’ya olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını tecil ve taksitlendirmişlerse bu tecil ve taksitlendirme devam ettiği sürece asgari ücret desteğinden faydalanabilecek.
ALT İŞVERENLERİN DURUMU
SGK 5510 sayılı Kanun uyarınca alt işverenler için müstakil işyeri dosyası tescil edilmediğinden ve alt işverenler sosyal sigorta yükümlülüklerini asıl işverene ait işyeri dosyası üzerinden yerine getirdiklerinden, alt işverenlerin kendi çalıştırmış oldukları sigortalılarının asgari ücret desteğinden yararlanmaları için 1 Temmuz 2023-31 Aralık 2023 döneminde faaliyetine devam ediyor veya faaliyete yeni başlayacak olması gerekiyor.
(Kaynak: İsa Karakaş / İstanbul Ticaret Gazetesi | 25.09.2023)
