Zayii Belgesi Hakkında Önem Arz Eden Hususlar
Bilindiği üzere; kanunlarımız çerçevesinde defter ve söz konusu defterlerin meydana gelmesi sağlayan defter vb. dokümanların saklanma süresi Vergi Usul Kanuna göre 5 yıl, Türk Ticaret Kanunu’na göre ise 10 yıldır. Ancak doğal afet, yangın, sel, su baskını vb. gibi nedenlerle defter ve belgelerin zayii olması durumu hasıldır, böyle bir durumda zayii belgesi alınması gerekmektedir.
Defter ve belgelerin saklanma süresi; finansal tabloların hazırlandığı, ticari yazışmaların yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlar.
TTK “Belgelerin saklanması, saklama süresi” başlıklı 82. Maddesi uyarınca tacir, herhangi bir sebeple defter ve belgelerinin ziyaa uğradığını öğrenmesi halinde, öğrendiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerdeki yetkili mahkemeden kendisine zayii belgesi verilmesi talebiyle dava açabilir. Bu dava hasımsız olarak açılır ve mahkeme gerekli görürse delillerin toplanmasını isteyebilir. Bahsi geçen 15 günlük dava açma süresi hak düşürücü niteliktedir. Dolayısıyla, zayi belgesi talep davasının tacirin ziyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılmasına ilişkin kural, dava şartıdır. Bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkar.
15 günlük süre içinde zayii belgesi başvurusunda bulunulması halinde mahkeme tarafından gerekli incelemeler yapılacak olup, zayii belgesi için ilgili defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin eksiksiz olarak yapılması gerekmektedir. Örneğin; kapanış tasdiki yaptırılmayan yevmiye defteri için zayii belgesi verilmez.
Ayrıca mahkeme tarafından verilen zayii belgesi kesin delil niteliğinde olmayıp üçüncü kişiler tarafından itiraz hakkı da saklıdır. Tacirin zayii belgesi almış olması defter tutma yükümlülüğünü sona erdirmez.
Yeşim Karahan – S.M. Mali Müşavir
Esra Yılmaz Arslan – S.M. Mali Müşavir
14.11.2022
