Doğum Sonrası Yarım Çalışma Ödeneği
Doğum sonrası yarım çalışma ödeneği; kadınların doğum sonrasında iş hayatından kopmamaları hem de çocuklarına da vakit ayırması için tanımlanmış bir haktır. Bu hak İŞKUR tarafından annelik izni (Doğum Raporu) biten kadın sigortalılara ve 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen anne ve babaya verilmektedir.
İzin süresi çocuk sayısına göre belirlenmiştir;
- Birinci doğumda 60 gün,
- İkinci doğumda 120 gün,
- Üçüncü ve sonrası doğumlarda ise 180 gün
süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verileceği, çoğul doğum halinde ise bu sürelere otuzar gün daha ekleneceği, çocuğun engelli doğumu gerçekleşmesi halinde 360 gün olarak uygulanacağı belirtilmiştir. Yarım çalışma işçinin isteğine bağlıdır. İşçi, işverene bir dilekçe ile durumu bildirmelidir.
Yarım çalışma ödeneğine başvurma şartları şu şekildedir;
- Hak sahipliğine konu olan çocuğun hayatta olması,
- 4857 sayılı Kanunun 74’üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirlenen sürelerle yarım çalışmaya başlamış olması, (Yukarıda belirtilen sürelerde çalışmaya başlamış olması)
- 4857 sayılı Kanunun 63’üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışmış olması, (En fazla; haftalık 45 saat çalışma süresinin yarısı 22,5 saat olacak şekilde çalışmış olması)
- İşçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
- Doğum ve evlat edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR birimine doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunması,
gerekmektedir. Bu arada en önemli husus doğum raporu bitiminden 30 gün içerisinde İŞKUR’ a dilekçe ile başvurulmasıdır.
Aşağıda belirtilen şartların oluşması halinde ödenek kesilir ya da bağlanamayabilir;
- Geçici işgöremezlik ödeneği almaya hak kazananlara, bu durumlarının devamı süresince yarım çalışma ödeneği ödenmez.
- Yarım çalışma ödeneği, çocuğun hayatını kaybetmesi ve/veya evlatlık halinin ortadan kalkması gibi durumlarda, olayın vuku bulduğu tarihi izleyen tarih itibariyle durdurulur.
- 4857 sayılı Kanunun 74’üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilen işçi, bu süre zarfında başka bir işte çalışması halinde, çalıştığı süre için ödenekten yararlanamaz.
- Yarım çalışma ödeneği alırken, çalıştığı işyerinden ayrılan işçinin ödeneği işten ayrıldığı tarihten itibaren durdurulur. Yeni bir işe girmesi ve yarım çalışma yapması halinde, başlangıçta belirlenen ödeme döneminin bittiği tarihi geçememek üzere kalan hak sahipliğinden yararlanabilir.
Yarım çalışma ödeneği talep eden personel işveren tarafından engellenemez. İşveren işçiye yarım çalışma yapacağı takvimi ve saat aralıklarını belirler ve ona göre işçiyi yarım çalışma süresince çalıştırır. İşveren yarım çalışma şeklinde çalıştırdığı işçisine yarım çalışmasına mukabile yarım ücret öder ve yarım çalışma süresine göre işçiyi SGK’ya bildirimi yapar. Söz konusu bildirim yapılırken yarım çalışan işçi adına eksik gün nedeni olarak “23- yarım çalışma ödeneği çalışması” seçilir. Eğer işçinin eksik gün nedeni birden fazla ise “12- birden fazla” kodu seçilir.
Cem Alar
21.10.2022
