Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “emsal kira bedeli” esas alınır.
Buna göre;
– Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması
– Gayrim.enkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanacaktır.
Aşağıda belirtilen hallerde ise emsal kira bedeli esası uygulanmaz:
– Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,
– Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru veya kardeşlerden herbirinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.);
Medeni Kanuna göre usul (üstsoy); anne, baba, büyükanne, büyükbaba ve bunların anne ve babalarıdır. Füru (altsoy) ise; evlatlar, torunlar ve bunların çocuklarıdır. Anılan hükmün diğer kan ve kayın hısımlarını (sıhri hısımları) da kapsadığı değerlendirilemeyeceğinden, bunların dışında kalan akrabalara (yeğen, dayı, amca, kayınpeder, kayınvalide, baldız vb.) ikamet amacıyla tahsis edilen gayrimenkullerde emsal kira bedelinin uygulanması gerekmektedir.
Buna göre, örneğin gayrimenkulünüzü bedelsiz olarak kayınvalide ve kayınpederinizin ikametgahına bıraktığınızda aranızdaki bağın “Kayın Hısımlığı” olması nedeniyle, anılan gayrimenkul için emsal kira bedeli uygulamak suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeniz gerekmektedir.
– Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede oturması,
– Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar.
Kiraya verilen bina ve arazilerde emsal kira bedeli, varsa yetkili özel makamlarca veya mahkemelerce saptanmış kira bedelidir. Böyle bir makam yoksa, o bina ya da arazi için kira takdiri veya tespiti yapılmamışsa; emsal kira bedeli, emlâk vergisi değerinin %5’idir. Örneğin: bir kimse, emlak vergisi değeri 600.000 Türk Lirası olan bir apartman dairesini arkadaşına kirasız (bedelsiz) olarak vermişse; kira geliri elde etmediği halde, emsal kira bedeli (600.000 x %5)= 30.000 Türk Lirası olacaktır.
Bina veya arazi dışında kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli, bunların maliyet bedelinin %10’udur. Bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanununun servetlerin değerlemesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin %10’udur.(1)
– Mülkiyeti mükellefin babasına ait işyerinin bedelsiz olarak kullanması durumunda gelir vergisi stopajı yükümlülüğü doğar mı?
Mülkiyeti mükellefin babasına ait olan işyeri için nakden veya hesaben kira ödemesinde bulunulmaması ve defter kayıtlarında bedelsiz olarak tahsis edilen işyerine ait kira ile ilgili herhangi bir gidere yer verilmemiş olması kaydıyla, gelir vergisi tevkifatı yapılmaz, başkaca tevkifata tabi ödemede bulunulmaması halinde muhtasar beyanname verilmez.
Ancak, söz konusu işyeri için Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesi hükmüne göre emsal kira bedelinin hesaplanması ve emsal kira bedelinin Kanun’un 86. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinin (d) alt bendi hükmü uyarınca belirlenen sınırı aşması durumunda, mülk sahibi tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekir. (07.03.2017 tarih ve 10 sayılı özelge)(2)
——————————–
[1]Gelir İdaresi Başkanlığı, “Kira Geliri Elde Eden Mükellefler için Vergi Rehberi”, Yayın No:371, Şubat 2021, s.7-8.
[2]Recep BIYIK, “Şeçilmiş Gelir İdaresi Özelgeleri”, https://vergialgi.net/secilmis-gelir-idaresi-ozelgeleri-2112, erişim tarihi:24.03.2021.
Hürses I 29.03.2021
