Tüm dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan COVID-19 salgınının ekonomik ve sosyal etkilerinin azaltılması amacıyla kısa çalışma uygulaması, nakdi ücret desteği, fesih yasağı gibi konularda çeşitli yasal düzenlemeler hayata geçirilmişti.
Salgınının etkilerinin haziran ayından itibaren azalmaya başlamasıyla ekonomik ve sosyal hayatta da normalleşme süreci hız kazanmıştır.
Bu çerçevede, 28.07.2020 tarihli, 31199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan 7252 sayılı “Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğinden yararlananların çalıştıkları özel sektör iş yerlerinde normal haftalık çalışma sürelerine dönülmesi halinde, işverenlere belli şartlarla SGK teşviki sağlanacaktır.
Yazımızda söz konusu teşvikten işverenlerin nasıl ve hangi şartlarla yararlanabilecekleri özet olarak belirtilecektir. Uygulamaya ilişkin şu anda net olmayan bazı hususlar mevcuttur. Ancak, düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte teşvikin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından belirlendiğinde bu hususlar da açıklığa kavuşmuş olacaktır.
1.SGK prim teşvikinin genel esasları
a-Kısa çalışma uygulaması olan işverenler yönünden
►Teşvikten sadece özel sektör işverenleri yararlanabilecektir.
►İşverenin 4447 sayılı İşsizlik Sigortalı Kanunu’nun geçici 23’üncü madde kapsamında, 1/7/2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunun olması gerekmektedir.
►Teşvik, kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalılardan dolayı işverenlere sağlanacaktır.
►İşverenin SGK teşvikinden yararlanabilmesi için; işyerindeki kısa çalışmayı sona erdirmesi ve aynı işyerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönmüş olması gerekmektedir.
►31/12/2020 tarihini geçmemek üzere kısa çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay süreyle işverene teşvik verilecektir.
►5510 sayılı Kanun’un 82’nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.
►Ancak, her bir ay için sağlanacak teşvik süresi, sigortalının 4447 sayılı Kanun’un geçici 23’üncü maddesi kapsamında kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısını geçemeyecektir.
►Teşvik tutarı, işverenlerin SGK’ya ödeyeceği tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle yararlandırılacaktır.
b-Nakdi ücret desteğini uygulaması olan işverenler yönünden
►Teşvikten sadece özel sektör işverenleri yararlanabilecektir.
►İşverenin 4447 sayılı İşsizlik Sigortalı Kanunu’nun geçici 24’üncü madde kapsamında, 1/7/2020 tarihinden önce nakdi ücret desteği başvurusunun olması gerekmektedir.
►Teşvik, nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılardan dolayı işverenlere sağlanacaktır.
►İşverenin SGK teşvikinden yararlanabilmesi için; işyerindeki nakdi ücret desteği uygulamasını sona erdirmesi ve aynı işyerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönmüş olması gerekmektedir.
►31/12/2020 tarihini geçmemek üzere nakdi ücret desteğinin sona erdirildiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay süreyle işverene teşvik verilecektir.
►5510 sayılı Kanun’un 82’nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.
►Ancak, her bir ay için sağlanacak teşvik süresi, sigortalının 4447 sayılı Kanun’un Geçici 24’üncü maddesi kapsamında nakdi ücret desteği aldığı aylık ortalama gün sayısını geçemeyecektir.
►Teşvik tutarı, işverenlerin SGK’ya ödeyeceği tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle yararlandırılacaktır.
2. Teşvik tutarı
Bir personel için yararlanılabilecek azami teşvik tutarı (2.943 TL X %37.5) 1.103.63 TL olacaktır.
Örnek-1: A sigortalısının ağustos ayındaki brüt ücretinin 5.000 TL olduğu ve kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret desteği aldığı aylık ortalama gün sayısı 10 gün ise: (10 gün x 98,10 x %37,5) aylık yararlanacağı teşvik tutarı 367,88 TL olacaktır.
Örnek-2: B sigortalısının ağustos ayındaki brüt ücretinin 10.000 TL olduğu ve kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret desteği aldığı aylık ortalama gün sayısı 30 gün ise: (30 gün x 98,10 x %37,5) aylık yararlanacağı teşvik tutarı 1.103,63 TL olacaktır.
3. Prim desteğinden yararlanamayacak olanlar
►5335 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri,
►2886 sayılı Kanun’a, 4734 sayılı Kanun’a ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri,
►4734 sayılı Kanun’dan istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri,
►Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar,
►5510 sayılı Kanun’un Ek 9. maddesi kapsamında ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar,
►Yurtdışında çalışan sigortalılar, söz konusu teşvikten yararlanamayacaklardır.
4. Prim teşvikinin iptali ve geri alınması
►İşyerinde uygulanan kısa çalışmadan yersiz yararlanıldığının tespiti,
►Kısa çalışma başvurusuna yönelik uygunluk tespitinin olumsuz sonuçlanması,
►Nakdi ücret desteğinden yersiz yararlandığının tespiti halinde, söz konusu SGK teşvikinden yararlanılamayacak, yararlanmış ise yararlanılan destek tutarı, işverenden 5510 sayılı Kanunun 89’uncu maddesinin 2’nci fıkrası uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
5. Diğer teşvik ve desteklerden yararlanma
Kısa çalışma veya nakdi ücret desteğini sonlandırarak söz konusu teşvikten yararlanacak olan işverenler, bu teşvikten yararlanılan ayda aynı sigortalı için diğer sigorta primi indirimi, teşvik ve desteklerinden yararlanamayacaktır.
6. Prim teşvik süresinin uzatılması
Cumhurbaşkanı, teşviklerden yararlanılacak 3 aylık süreyi sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak 6 aya kadar uzatabilecektir.
7. Yürürlük
Teşvik uygulaması 01.08.2020 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş olup, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından uygulamanın usul ve esaslarının belirlenmesi ve SGK tarafından konuyla ilgili teşvik programının işletime açılmasını takiben işverenler söz konusu teşvikten yararlanma başlayabileceklerdir
(Kaynak: Celal Özcan / Dünya Gazetesi | 29.07.2020)
