Bağ-Kur kapsamında basamak sistemine göre beyanda bulunarak prim ödeme sistemi ortadan kaldırıldı. Bunun yerine her yıl değişen asgari ücret ve katları esas alınarak yapılan beyan usulü yürürlüğe kondu.
İsa Karakaş
Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile birlikte esnaf-sanatkar, şirket ortağı ve diğer işyeri sahipleri 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı sayıldı. Belirtilen kanunla birlikte Bağ-Kur kapsamında daha önceden basamak sistemine göre beyanda bulunarak prim ödeme sistemi ortadan kaldırıldı. Bunun yerine her yıl değişen asgari ücret ve katları esas alınarak yapılan beyan usulü yürürlüğe kondu. 4/1-b kapsamında sigortalı olanların SGK’ya yapacakları kazanç bildirimleri doğrudan doğruya ileride bağlanacak emekli aylıklarının miktarını da belirler. Hemen belirtelim, alt sınır üzerinden yapılan bildirimler en düşük emekli aylıklarının bağlanmasına yol açacak.
GÜNLÜK KAZANCIN 30 KATI
Bağ-Kur kapsamında sigortalı olanların, 4/1-a (SSK) ve 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olanlardan farklı olarak aylık prim ve hizmet belgesi düzenlemelerine gerek yok. Bu kapsamdaki sigortalılar aylık prime esas kazançlarını, beyanda bulunmak suretiyle bildirecek. Bu sigortalıların aylık prime esas kazançları, cari asgari ücret ile asgari ücretin 7.5 katı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek günlük kazancın 30 katıdır. Sigortalının prime esas kazancıyla ilgili beyanı, beyanın yapıldığı tarihteki aydan başlanılarak dikkate alınır ve yapılmış olan bu beyan değiştirilmediği sürece sonraki aylar için de yapılmış sayılır. Beyanda bulunmayan veya beyanları belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 katının altında kalan sigortalının aylık prime esas kazancı, prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 katı olarak dikkate alınır.
ASGARİ ÜCRETE GÖRE DEĞİŞİM
Bağ-Kur kapsamında sigortalı olanların 1 Ocak 2020 ila 31 Aralık 2020 tarihleri arasında geçerli olan kazanç sınırları, 2020 yılında belirlenen asgari ücrete göre değişim gösterir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nca alınan karara istinaden, 1 Ocak 2020 ila 31 Aralık 2020 tarihleri arası için bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücret 98,10 Türk Lirası olarak tespit edildi. Günlük kazanç alt sınırına göre:
98,10 TL x 30 x % 34.5 = 1.015,34 TL.
Günlük kazanç üst sınırına göre:
735,75 TL x 30 x % 34.5 = 7.615,01 TL.
Bu bağlamda Bağ-Kur’luların ödeyeceği en düşük prim miktarı 882,65 TL’den 1.015,34 TL’ye çıkarken, en yüksek ödenecek prim miktarı ise 6.619,86 TL’den 7.615,01 TL’ye kadar yükseldi. Ödenmekte olan yüzde 34.5 oranındaki primlerin yüzde 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primidir. Yüzde 2’si kısa vadeli sigorta kolları prim oranıdır. Kalan yüzde 12.5’i ise genel sağlık sigortası primidir. Birden fazla şirket ortağı ya da işyeri sahibi olması nedeniyle aynı anda birden fazla 4/1-b kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek birden fazla durumun söz konusu olması halinde tek beyanda bulunulması yeterli olur.
PRİM DESTEĞİNDEN NASIL FAYDALANILIR
2016 yılında yürürlüğe konan yasa ile Bağ-Kur’luların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, 5 puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanacağı hüküm altına alındı. Yüzde 5 prim desteğinden faydalanmak için şu şartlar gerekli:
- Primlerin Hazinece karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde ödenmesi
- Sigortalıların, kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ile gecikme zammı borcunun bulunmaması
- SGK’ya prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ile gecikme zammı borçları bulunan sigortalılardan bu borçlarını taksitlendiren ve yapılandıranların taksitlendirme veya yapılandırma işlemlerinin devam ediyor olması gerekir. Hizmet borçlanmaları ve ihyalarında ise bu destekten faydalanmak mümkün değil.
İŞ KAZASI OLURSA
4/1-b sigortalının, sigortalılığının başladığı ay içinde iş kazasına uğraması veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğinin başlaması halinde, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğin başladığı tarihten önce beyanda bulunmamış ise sigortalılığının başladığı ayda yapacağı beyanı; ödeyeceği prim yönünden takip eden aydan başlanılarak dikkate alınır, iş kazası veya meslek hastalığı halinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirin hesabında esas alınmaz.
Bu durumda iş kazası veya meslek hastalığı halinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirin hesabında aynı veya emsal sigortalının günlük kazancı esas alınır.
İto Haber I 14.02.2020
