SORU: Merhaba. Ben tekstilde çalıştım ve maaşım asgari ücretin çok altında idi. Bana, ‘800, 1000 TL en fazla 1200 TL maaş verebiliriz’ dediler mecbur kabul ettim çünkü işe ihtiyacım vardı. Fakat orada dayanamadım hem maaş çok az hem eziyet çok fazlaydı. Çıkışımı verdim. 30.10.2019’da işe başladım ve 15.11.2019’da ayrıldım. Ekimde işe girdim 2 gün çalıştım, ekime ait olan parayı 15 Kasım’da alacağımı söylediler. Ama bana herhangi bir ödeme yapmadılar. İşletmeye ödeme yapılmadığını, bu yüzden 15 Aralık’ta ödeme olacağını söylediler. Aralık bitti yine ödeme yapmadılar. 665 TL param var onlarda fakat hala vermiyorlar. Beni çok mağdur ettiler. Şu an 2020’deyiz ve ben hâlâ paramı alamadım. Ne yapabilirim? Hakkımı nasıl arayabilirim?
CEVAP: Asgari ücret, çalışma hayatındaki en temel hususlardan biridir. Üstelik sadece asgari ücret alarak çalışan işçiler açısından değil, tüm çalışanlar için önemlidir. İşçi asgari ücretin üstünde ücret alsa bile, işveren genellikle sigorta primlerini asgari ücret üzerinden yatırmakta bu durum da işçinin gelecekteki emekli maaşına etki etmektedir.
Asgari ücret, işverenlerin, işçilerine ödemesi gereken en düşük ücret tutarıdır. İş sözleşmesinin tarafları, bu tutarın üstünde ücret ödenmesini kararlaştırabilirler, ancak, daha aşağı tutarda bir ücret ödemesini işveren yapamaz. Adı üstünde asgari yani en az ücret. Burada ayrıca, işçi hangi kanuna tabi olursa olsun asgari ücretin altında çalıştırılamayacaktır. Dolayısıyla, sizin asgari ücretin altında bir ücret ile çalıştırılmanız hukuka ve açıkça İş Kanunu’na aykırıdır. Ancak, eğer çalışmanız kısmi süreli çalışma ise, ancak bu durumda da çalışma saatlerinizin tam süreli çalışan işçiye göre daha az süreli olarak belirlenmelidir.
Öncelikle, işverenin size -eğer tam süreli bir iş sözleşmesi ile çalışmış iseniz- asgari ücretin altında bir ücret ödemesi, idari para cezası ödemesini gerektiren bir durumdur. İş Kanunu’nun 102. maddesi, “Bu Kanunun 32. maddesinde belirtilen ücret ile işçinin bu Kanundan veya toplu iş sözleşmesinden veya iş sözleşmesinden doğan ücret ödemelerini süresi içinde kasten ödemeyen veya eksik ödeyen, 39. maddesinde belirtilen komisyonun belirlediği asgari ücreti işçiye ödemeyen veya noksan ödeyen, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabına ödemeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiye bu durumda olan her işçi ve her ay için 191 Türk lirası idari para cezası verilir” hükmünü içermektedir. İdari para cezası miktarı her yıl için ayrı belirlenir.
İşçinin çalışma süresi iki gün sürmüş olsa dahi işveren işçiye yaptığı işin karşılığının ödemekle yükümlüdür. İşçinin iş yapma borcu karşısında işverenin de en önemli borcu bu iş karşılığı ücreti ödemesidir. Dolayısıyla, ücretinizi alamamış olmanız durumunda bunun için doğrudan icra takibi de açabilirsiniz veya bir alacak davası açabilirsiniz. Dava açmadan önce arabulucuya başvurmanız yasa gereği zorunludur.
Devrim Avcı – 03.01.2020
www.evrensel.net
