8- 500.000 TL.yi Aşan Telif Kazançlarında Gelir Vergisi İstisnası Kaldırılmıştır
Bilindiği üzere, telif kazançları istisnası GVK’nın 18. Maddesinde düzenlenmiş olup, telif hakkı sahipleri ile bunların kanuni mirasçılarının telif hakkı doğuran eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat bir tutarla sınırlı olmaksızın Gelir Vergisinden müstesna idi. Ancak, anılan madde kapsamında yapılan ödemeler üzerinden % 17 oranında gelir vergisi stopajı uygulanıyor, stopaj uygulaması nihai vergileme niteliğinde bulunuyordu.
7194 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonucunda, GVK’nın 18. Maddesi kapsamında elde ettikleri serbest meslek kazançları, gelir vergisi tarifesinin 4. diliminde yer alan tutarı (500.000 TL) aşan mükelleflerin, anılan istisnadan yararlanmamaları öngörüldü. Söz konusu sınırı aşan mükellefler, ilgili kazançlarının sadece aşan kısmını değil, tamamını yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edecekler, beyan edilen kazanç üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, tevkif suretiyle ödenen vergiler mahsup edilecek. Diğer taraftan, GVK’nın 18. maddesi kapsamında elde edilen ve anılan sınırı aşmayan serbest meslek kazançları üzerinden hesaplanan % 17 oranında gelir vergisi stopajı ise önceden olduğu gibi devam edecek.
Yapılan düzenleme, 1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe girecek ve 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren elde edilecek kazançlara uygulanacak. Dolayısıyla, 2019 yılında GVK’nın 18. maddesi kapsamında elde edilen serbest meslek kazançlarının tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek.
Öte yandan, Kanunun 18. maddesi kapsamında beyan yükümlülüğüne tabi olacak serbest meslek erbabının 94. madde kapsamında yapacağı ödemeler üzerinden stopaj yapmayacağı da hüküm altına alınmıştır.
9- Çalışanlara Günlük 10 TL.yi Aşmayan Ulaşım Amaçlı Ödemeler Gelir Vergisinden İstisna Edilecektir
7194 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeye göre, işverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 TL’yi aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması halinde, çalışanlara sağlanan bu menfaat gelir vergisinden istisna olacak. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile hizmet erbabına ulaşım bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilecek. Yapılan bu düzenleme, 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek. 2021 yılında dikkate alınacak günlük ulaşım bedeline ilişkin istisna tutarı, 2020 yılına ait yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle belirlenecek.
Buradaki tek tereddüt, 10 TL.ye KDV’nin dahil olup olmadığı. Bize göre, 10 TL KDV hariç tutardır. Yani, 10 TL. günlük ulaşım bedeline KDV’nin dahil değildir.
10- Avukatlarda; Karşı Taraf Vekalet Ücretlerinde Stopaj Sorunu Çözülmüştür
Dava kaybeden tarafından mahkeme kararına istinaden ödenen karşı taraf vekalet ücretlerinden gelir vergisi stopajı yapılıp yapılmayacağı konusunda yaşanan tereddütler 7194 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesine eklenen hüküm ile giderildi.
Yapılan düzenlemeye göre, İcra ve İflas Kanunu ile ve Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekalet ücretini (icra ve iflas müdürlüklerine yatırılanlar dahil) ödemekle yükümlü olanlar, bu ödemeler üzerinden gelir vergisi stopajı yapmakla yükümlü olacaklar. Karşı tarafa yükletilen vekâlet ücretinin doğrudan avukata ödendiği ya da icra ve iflas müdürlüklerine yatırıldığı durumlarda, gelir vergisi tevkifatının aleyhine vekâlet ücreti hükmedilenler tarafından yapılması gerekiyor. Ancak, vekâlet ücretinin avukatın müvekkiline ödendiği durumda ise gelir vergisi tevkifatı, vekalet ücretinin müvekkil tarafından avukata ödendiği aşamada yapılacak.
11- Vergiye Uyumlu Mükellef Olma Koşulları basitleştirilmiştir
Bilindiği üzere, Gelir Vergisi Kanununun “Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi” başlıklı mükerrer 121. maddesinde, vergiye uyumlu mükelleflere yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin, % 5’i oranında indirim teşviki sağlanıyor. Ancak, belirlenen şartlar, uygulamada bu indirimden yararlanan mükellef sayısını daraltmış, bu da söz konusu düzenlemenin gözden geçirilerek, iyileştirilmesini zaruri hale getirmiştir.
7194 sayılı Kanunla bu konuda yapılan ve indirimden yararlanacak olan mükellef sayısını artıracak nitelikteki değişiklikler şu şekilde:
– Vergi indiriminden yararlanmak için beyanname üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması şartı kaldırıldı. Bunun yerine, indirimin hesaplanacağı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibariyle beyanname üzerine tahakkuk etmiş vergilerin ödenmiş olması şartı aranılacak. Bu şekilde, indirimden yararlanmak için ilgili beyannameler nedeniyle tahakkuk eden vergilerin ödenme koşulu, anılan beyannamelerin kanuni süresinde ödenmesine değil, indirimden yararlanılacak gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme süresine taşındı.
– Beyanname üzerine tahakkuk eden vergilerin, mükelleflerin iade alacaklarına istinaden mahsuben ödenmiş olması ve fakat indirimden yararlandıktan sonra iade alacağı tutarının, mahsuben ödenmesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi halinde, eksik ödenmiş durumuna gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenen tutarının %10’unu aşmaması kaydıyla vergilerin ödenmiş olması şartının ihlal edilmiş sayılmamasına imkan tanındı.
– Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. maddesinde geçen “vergi beyannamesi” ve “vergi” ibarelerinin tanımında değişikliğe gidildi. Vergi beyannameleri ibaresi, yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken KDV ve ÖTV beyannamelerini; vergi ibaresi ise, anılan Bakanlığa bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri ifade eder şeklinde tanımlandı.
– Vergi indiriminden yararlanmak için bir diğer koşul ise mükelleflerin indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibariyle vergi aslı 1.000 TL üzerinde vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmaması. Anılan tutarın içine vergi cezaları dâhilken, 7194 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, vergi aslı ibaresine vergi aslına bağlı fer’i alacaklar da dâhil edildi. Dolayısıyla, ödenmemiş olan vergi cezalarının yanı sıra, ödenmemiş gecikme zammı, gecikme faizi gibi vergi aslına bağlı fer’i alacaklar da kapsama alındı.
Vergi indiriminden yararlanacak uyumlu mükellef sayısının artırılmasını amaçlayan bu düzenlemeler, 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine uygulanacak. Dolayısıyla 2019 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri de bu değişiklikler kapsamına girecek.
12- Yabancı Para Cinsinden İhraç Edilen Menkul Kıymetlerden Sağlanan Getiriler Ve Döviz Cinsinden Açılmış Hesaplardan Elde Edilen Gelirler Üzerinden Yapılacak Stopaj Oranları Belirlenmiştir
GVK’nun geçici 67/6. maddesinde yapılan değişiklikle, yabancı para cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan getiriler ve döviz cinsinden açılmış hesaplardan elde edilen gelirler üzerinden yapılacak stopaj oranlarını ayrı ayrı veya birlikte bir katına kadar artırma veya kanuni oranına kadar indirme konusunda Cumhurbaşkanına yetki verildi.
13- Sporculara Yapılan Ücret Ve Ücret Sayılan Ödemelerin Vergilendirilmesini Düzenleyen Gelir Vergisi Kanununun Geçici 72. Maddesinde Yapılan Düzenlemeler Nelerdir?
7194 sayılı Kanunla, sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerin vergilendirilmesini düzenleyen Gelir Vergisi Kanununun geçici 72. maddesinde aşağıdaki değişiklikler yapıldı.
– Maddenin uygulanma süresinin sonu 31.12.2023 tarihine uzatıldı.
– Lig usulüne tabi spor dallarında en üst liglerdeki sporculara yapılan ücret ödemelerinde yapılacak gelir vergisi stopajı %15’ten %20’ye çıkarıldı.
– Sporculara yapılan ödemeler dolayısıyla yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyeceğine dair hüküm yürürlükten kaldırıldı, bu madde kapsamındaki gelir toplamının gelir vergisi tarifesinin dördüncü diliminde yer alan tutarı (500.000 TL) aşması durumunda yıllık beyanname ile beyan edilmesi ve gelir vergisi tarifesine göre vergilendirilmesi öngörüldü.
– Yukarıdaki şekilde yıllık beyanname ile beyan edilecek sporcu ücret gelirleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, bu tutarların kendilerine ödenmesi aşamasında yapılmış olan stopajın mahsup edilebilmesi için, bu stopajın vergi dairesine ödenmiş olması şartı getirildi.
Yapılan bu değişiklikler 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanacak. Ancak, yukarıda açıklanan yeni hükümler 1 Kasım 2019 tarihinden önce akdedilerek geçerlilik kazanmış sporcu sözleşmeleri kapsamında yapılan ücret ödemelerine uygulanmayacak. Daha önceki sözleşmeler kapsamında yapılan ücret ödemeleri için geçici 72. maddenin değişiklik öncesi hükümleri uygulanacak. Ayrıca, 1 Kasım 2019 tarihinden önceki sözleşmelere ilişkin olarak 1 Kasım 2019 tarihinden sonra yapılan süre uzatımı ve ücreti etkileyen değişiklikler bu kapsamda değerlendirilmeyecek, bunlara yeni hükümler uygulanacak.
14- Binek Otomobillerin Giderleri, Amortismanları ve Kira Ödemelerine Sınırlamalar Getirilmiştir
7194 sayılı Kanunla, binek otomobillerin kira, amortisman, alım-satım ve diğer giderlerinin gelir (ticaret ve serbest meslek erbabı yönünden) ve kurumlar vergisi bakımından dikkate alınacak kısımlarına ciddi sınırlamalar getirildi. Bir nevi, 20 yıl öncesi uygulamalara dönüldü.
Buna göre, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların (sürücü kursları, rent a car ve taksi işletmeleri vb.) bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere,
a- Kira Bedeli Kısıtlaması
Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 TL’ye kadarlık kısmı, ticari kazancın (şirketler açısından kurum kazancı) tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınabilecek. Aşan kısım gider yazılamayacak.
b-ÖTV ve KDV’nin Gider Yazılabilmesine İlişkin Kısıtlama
Binek otomobillerinin iktisabına ilişkin ÖTV ve KDV toplamının en fazla 115.000 TL’ye kadarlık kısmı doğrudan gider olarak dikkate alınabilecek. Üstü gider yazılamayacak. Mevcut uygulamada, ÖTV ve KDV toplamı, tutara bakılmaksızın doğrudan gider olarak yazılabiliyordu.
c-Binek Otomobillerin Giderlerine İlişkin Kısıtlama
Binek otomobillere ilişkin olarak yapılan tamir, bakım, onarım, sigorta vb. giderlerin en fazla % 70’i gider olarak yazılabilecek, kalan % 30’luk kısmı ise gider olarak dikkate alınamayacak.
d-Amortisman Ayrılacak Binek Otomobil Bedeline İlişkin Kısıtlama
ÖTV ve KDV hariç ilk iktisap bedeli 135.000 TL’yi, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde, amortismana tabi tutarı 250.000 TL’yi aşan binek otomobillerin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak yazılabilecek, kalan kısmı gider olarak dikkate alınamayacak.
Bu tutarlar her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak ve bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacak.
Ancak, 7194 sayılı Kanunun 22. maddesiyle GVK’na eklenen geçici 91. Madde uyarınca, 5.500 TL’lik kira sınırı sınır 2020 yılında yeniden değerleme oranında artırılmayacak. Dolayısıyla, binek otomobillerin aylık kira bedellerine ilişkin sınır, 2020 yılında da 5.500 TL olacak. 2021 yılından itibaren ise anılan sınır, bir önceki yıla ait yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle dikkate alınacak.
Aynı esaslar serbest meslek kazançları için de geçerli.
Binek otomobillere ilişkin bu sınırlamalar, 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanacak. Dolayısıyla, 2019 yılı kazançlarının tespitinde söz konusu kısıtlamalar geçerli olmayacak.
(Devam edecek)
Hürses I 16.12.2019
