Değerli okurlar, bugün sizlerden gelen yoğun sorulardan biri olan malulen emeklilik, malullükte yaş beklemeye gerek var mı ve kimler hangi şartlarda malulen emekli olur konularını işleyeceğim.
Emekli olmak için 3 koşul aynı anda gerçekleştiğinde emeklilik dilekçesi verilebilir. Bunlar yıl, prim günü ve yaş koşullarıdır. Ancak bazı özel durumlarda 3 koşul değil de 2 koşul şartı aranır. Bunlar, engelli emeklilik ve malulen emeklilik durumlarıdır.
KİMLER MALUL SAYILIR?
Çalışanların vücutlarında meydana gelen arızalar veya uğradıkları tedavisi imkânsız hastalıklar sebebiyle vazifelerini yapamayacak duruma gelmeleri halinde uygulanan emeklilik işlemine malulen emeklilik denir. İşverenin veya sigortalının talebi üzerine kurumca (SGK) yetkilendirilen hastanelerden usulüne uygun olarak alınan raporda çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulu’nca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır.
4-A (SSK) MALULEN EMEKLİLİK İÇİN GEREKLİ YIL VE PRİM ŞARTI NEDİR?
En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekmektedir.
BAKIMA MUHTAÇ MALUL KAVRAMI NEDİR?
Malulen emeklilik yönetmeliğinin 12. maddesi bakıma muhtaç özürlü kavramını ve hastalık listesini şu şekilde sıralamıştır:
- a) Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar.
- b) Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalıklar.
- c) İki elin kaybı.
- d) Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı.
- e) Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı.
- f) İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı.
- g) Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.
- h) Solunum yetmezliği nedeniyle yardımcı solunum cihazlarının sürekli kullanılması.
ı) Giyinme, beslenme, fonksiyonel mobilite, bağırsak ve mesane bakımı, kişisel hijyen ve tuvalet ihtiyaçları gibi günlük yaşam aktivitelerinin sağlanamaması.
- i) Yukarıda tespit edilen hastalıklar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalıklar.
4-B (BAĞ-KUR) MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI
Bağ-Kur kapsamında (4-b) sigortalı olanlar için yukarıda anlatılan malulen emeklilik şartları aynen geçerlidir. Bağ-Kur mensubu özürlü, malulen emeklilik talebinde bulunmadan önce, sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödemiş olması gerekmektedir.
TSK’DA MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI
TSK (Türk Silahlı Kuvvetleri) personelinin malulen emeklilik işlemleri için “TSK’da görev yapamaz” raporunu, sağlık kurulundan almış olmaları gerekiyor. Alınan raporun kabul görmesi sonucu, T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nda yer aldığı ifadesi ile adi malul, yani malulen emeklilik olacaktır.
Not: Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde çalışan askeri ve sivil personel ile askerlik görevi ile yükümlüler için Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan personel için Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği esas alınır.
İŞ KAZASINDA MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI
İş kazası sonucu (görevi başındayken) sakatlanan kişi malulen emeklilik koşullarını yerine getiriyorsa, (yukarda bu koşulların ne olduğu detaylı biçimde aktarılmıştır) bu kişi hem malulen emeklilik maaşı hem de SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ (maaşı) alır. Bu iki maaş aynı anda alınır. İki maaş arasında şöyle bir detay var, fazla olanın tamamını, az olanın ise yarısı alınır. Örnek vermek gerekirse iş kazası geçiren kişiye bağlanan malulen emeklilik maaşı 1.600 TL, iş göremezlik geliri (maaşı) 1.000 TL ise 1.600 TL’nin tamamını, 1.000 TL’nin yarısını yani 500 TL sürekli iş göremezlik maaşı ve toplamda 2.100 aylık ve gelir alır.
Milli Gazete | 28.08.2019
