Sigorta şirketlerinin sigortalıyı yeterince aydınlatmadığı gerekçesiyle bir çok uyuşmazlık ortaya çıkabiliyor. Bu durumda nereye başvurabilirsiniz, bir bakalım….
Hayat risklerle dolu. Beklenmedik olayların manevi sonuçları için bir şey yapamayız. Ama maddi kayıplarımızın tazminini sağlayabiliriz. Bunun için sigortacılık sistemi var.
Sigorta aslında, bir çok kişinin bir araya gelerek karşılıklı risklerini üstlendikleri sistem.
Kişiler ortak bir havuza prim öder. Sigortaya konu olan risk, örneğin trafik kazası meydana gelince de, sigorta primi ödedikleri havuzdan zararları tazmin edilir. Sigortaya konu olan risk çok sık meydana gelmediğinden, havuzda toplanan sigorta primleri de zararların tazmin edilmesine yeter. Kural olarak mali sonucu olacak her türlü riskimizi sigorta ettirebiliriz. Tarım ürünlerinin fiyatının, belirli bir rakamın altına düşmesi dahi sigorta ettirilebilir. Örneğin domatesin tarlada satış fiyatının 2 TL’nin altına düşmesi riski gibi.
Bazı riskler var ki, onları sigorta ettirmek zorunlu. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, Paket Tur Sigortası ve Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası gibi.
Sigorta yaptırmadan önce, sigorta acentası ile ayrıntılı görüşünüz ve hangi risklerin sigorta kapsamında olduğunu çok net bir şekilde açıklığa kavuşturunuz. Sigorta şirketlerinin, sigortalıyı aydınlatma yükümlülüğünün ihlal etmesi nedeniyle bir çok uyuşmazlık ortaya çıkmaktadır.
Sigorta şirketleri ile uyuşmazlıkların ağırlığını, meydana gelen riske bağlı zararın sigorta teminatı kapsamında olup olmadığı, ödenen sigorta tazminatının hasarı karşılayıp karşılamadığı, sigortalının hasarı ihbar yükümlülüğünü zamanında ve süresinde yerine getirip getirmediğine ilişkin uyuşmazlıklar oluşturmaktadır.
İspat yükü sigortacıda
Sigorta sözleşmesinde öngörülen rizikolardan herhangi birinin veya bazılarının sigorta teminatı dışında kaldığına ilişkin ispat yükü, sigortacıya aittir. Meydana gelen hasarın sigorta kapsamı dışında olduğunu ileri süren sigortacının bu durumu kanıtlaması gerekir.
Ancak dikkat, sigorta şirketinin hasarın sigorta kapsamı dışında kaldığı iddiasını ispat yükü, sigortalının ihbar yükümlülüklerini iyi niyet kuralları çerçevesinde kullanmış olduğu durumlarda geçerlidir. Sigortalı iyiniyetli davranmamış, ihbar yükümünü süresinde yerine getirmemişse, artık hasarın sigorta kapsamında olduğunu kendisi ispatlayacaktır, sigorta şirketi değil.
Sigorta tahkim komisyonu hakem heyetlerinin de üzerinde en çok hassasiyet gösterdikleri konu, budur.
Bakanlık nezdindeki Sigorta Denetleme Kurulu’na şikâyet
Sigorta şirketleri ile olan uyuşmazlıklarınızı bir “şikayet” kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı nezdinde faaliyet gösteren Sigorta Denetleme Kurulu Başkanlığı’na iletebilirsiniz. Sigorta Denetleme Kurulu, genel sigorta ve bireysel emeklilikle ilgili denetim gerektiren ihbar ve şikayetleri incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili ve görevlidir. Ancak hemen belirteyim ki, sigortalının tazminat alacağı veya bir hasarın sigorta teminatı kapsamında olup olmadığı hakkında inceleme ve sonuçlandırma yetkisi yoktur.
Sigorta Tahkim Komisyonu başvurusu en hızlısı
Sigorta Tahkim Komisyonu, Sigortacılık Kanunu ile kuruldu. Üyesi olan üye sigorta şirketleri ile sigortalılar veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler arasında, sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkları çözüme kavuşturmaya aracılık etmekle görevli. Ancak uyuşmazlığı bizzat kendisi çözmez.
Maliye ve Hazine Bakanlığı tarafından kabul edilen, tamamen bağımsız sigorta hakemi ve sigorta itiraz hakemleri aracılığıyla çözer.
Eğer uyuşmazlığın konusu zorunlu bir sigorta ise, sigorta şirketinin tahkim sistemine üye olup olmadığına bakılmaksızın, uyuşmazlığı sigorta tahkim komisyonuna iletebilirsiniz.
Ama, eğer sigortanız, örneğin kasko gibi zorunlu olmayan bir sigorta türü ise, uyuşmazlığı sigorta tahkime götürebilmeniz için, sigorta şirketinizin sistemin üyesi olması zorunludur. Aksi takdirde sadece mahkemeye başvurabilirsiniz.
Az maliyetli bir çözüm yolu
Sigorta tahkime başvurabilmeniz için ise, önce uyuşmazlık yaşadığınız sigorta şirketine başvurmanız, başvurunun reddi veya 15 günde cevap almamış olmanız gerekir. Başvurunuz, sigorta şirketinin cevabı ve elinizde ne varsa, bütün belgelerle sigorta tahkime başvurabilirsiniz.
Sigorta şirketi ile uyuşmazlığınızı mahkemeye veya tüketici hakem heyetine götürmüş iseniz, sigorta tahkim komisyonu başvurunuzu ret edecektir. Sigorta şirketleri ile olan uyuşmazlıkların en hızlı (ortalama 63 gün) ve az maliyetli çözüm yoludur.
2017’de sigorta hakemlerince karara bağlanan 31.886 dosyada (yüzde 49.15) başvuruda belirtilen tazminat talebinin tamamı kabul edilmişken, 24.689 dosyada (yüzde 38.05) taleplerin kısmen kabul edilmiş, 8.305 dosyada (yüzde 12.80) ise tazminat reddedilmiştir.
Hakem heyeti veya tüketici mahkemesine gitme imkânı
Sigortalılar da tüketici kabul edilir. Tüketici olduklarından dolayı da, sigorta şirketleri ile olan uyuşmazlıklarını 5.650 ve 8.480 TL’lik limitlere göre il veya ilçe tüketici hakem heyetine de ulaştırabilirler. Sigorta uyuşmazlıklarında sigortalıların sigorta tahkim heyetine mi yoksa tüketici hakem heyetine mi başvuracakları konusunda seçimlik hakları vardır.
Tüketici hakem heyetlerinin sigortayla ilgili kararlarına karşı tüketici mahkemesinde itiraz yolu açık.
Asliye ticaret mahkemesi
Eğer bir şirket iseniz veya şahıs ticari işletmesi olan tacir iseniz, kısaca sigorta şirketi ile oluşturduğunuz poliçe ticari ise, uyuşmazlıkların çözümü için sigorta tahkim komisyonuna başvuru yerine, asliye ticaret mahkemelerinde da dava açabilirsiniz.
Tabii, bu bir dava olduğundan, davayı kaybederseniz karşı tarafın avukatlık ücretini ve mahkeme masraflarını üstlenirsiniz. Uyuşmazlığın çözümünün de yaklaşık 2 yılı mahkemede, 1-2 yılının istinafta, 1-2 yılının da Yargıtay’da süreceğini göz önünde bulundurunuz.
Bu sebeple uyuşmazlık 40.000 TL’nin altında ise sigorta tahkim komisyonuna başvurmanız daha evladır!
Dikkat, emin değilseniz imzalamayın!
Bize uzatılan belgeyi imzalamadan önce mutlaka okumamız ve anlamamız gerekir. Tam emin değilseniz, hiçbir belgeyi asla imzalamayın.
Zeynep Hanım 2018’de Edirne’de kaza yapar ve aracı pert olur. Sigorta şirketi kaskolu aracının hasarını karşılayacak, diye düşünmektedir. Hasar tespit işlemleri devam ederken Zeynep Hanım, iddiasına göre içeriğinin ne olduğunu anlamadığı bir belge imzalar. Bu Zeynep Hanım’ın tüm haklarından feragat ettiğine dair bir ‘feragatname’dir. Sigorta şirketine noterden ihtar çekerek, feragatnameyi kabul etmediğini bildirir. Sigorta şirketi Zeynep Hanım’ın hasarını ödemeyince, soluğu sigorta tahkim komisyonunda alır. Ama, üzgünüm, Zeynep Hanım, karar maalesef aleyhinize. Her ne kadar yanıltıldığınızı iddia etseniz de, hileye maruz kalarak imza attığınızı somut olarak ispatlamamış oldunuz.
Siz siz olun, anlamadığınız hiçbir belgeyi imzalamayın.
04.03.2019 I Milliyet
