İMALAT SANAYİİNE YÖNELİK YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDAKİ İNŞAAT İŞLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ İADESİ
Dr. İsmail PAMUK-Yeminli Mali Müşavir
1-Giriş
Katma Değer Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 37’nci madde ile imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin iade edilmesi imkanı sağlanmıştır. İlk olarak sadece 2017 yılında yapılan inşaat harcamaları için öngörülen bu uygulama, daha sonra 2018 yılında yapılan harcamaları da kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Vergi yükünü imalatçıların üzerinden almayı hedefleyen ve böylelikle yatırımları destekleyen söz konusu uygulama bize göre oldukça kıymetlidir. Bu çalışmada zikredilen uygulamanın esasları ele alınacak ve özellik arz eden hususlar açıklanacaktır.
2-Konuya İlişkin Yasal Mevzuat
Konuya ilişkin Katma Değer Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 37’nci madde aşağıdaki gibidir.
“İmalat sanayine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında;
- a) Asgari 50 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle 2017 ve 2018 yıllarında yüklenilen ve 2017 ve 2018 yıllarının altı aylık dönemleri itibarıyla indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi altı aylık dönemleri izleyen bir yıl içerisinde,
- b) 50 milyon Türk Lirası tutarına kadar sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle 2017 ve 2018 yıllarında yüklenilen ve 2017 ve 2018 yılı sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi izleyen yıl içerisinde,
talep edilmesi halinde belge sahibi mükellefe iade olunur. Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanmaması halinde, iade edilen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanarak iade tarihinden itibaren gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Bu vergiler ve cezalarda zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılı başında başlar.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
Madde hükmünden görüleceği üzere, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Maliye Bakanlığı’na yetki verilmiştir. Maliye Bakanlığı verilen bu yetki üzerine iade hakkındaki usul ve esasları belirlemiş olup, buna ilişkin düzenlemeler aşağıdaki gibidir.
“İmalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında;
– Asgari 50 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle 2017 yılının ilk altı aylık döneminde (1/1/2017-30/6/2017) söz konusu yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere düzenlenen faturalarda yer alan ve bu süre içinde indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin izleyen bir yıl içinde (1/7/2017-30/6/2018),
– Asgari 50 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle 2017 yılının ikinci altı aylık döneminde (1/7/2017-31/12/2017) söz konusu yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere düzenlenen faturalarda yer alan ve bu süre içinde indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin izleyen bir yıl içinde (1/1/2018-31/12/2018),
– 50 milyon Türk Lirası tutarına kadar sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle 2017 yılında söz konusu yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere düzenlenen faturalarda yer alan ve 2017 yılı sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin izleyen yıl içinde (1/1/2018-31/12/2018),
talep edilmesi halinde iadesi öngörülmektedir.
Bu uygulamadan yararlanacak mükelleflerin, imalat sanayiine yönelik düzenlenmiş bir yatırım teşvik belgesine sahip olması, söz konusu inşaat işlerinin de bu teşvik belgesinde öngörülen yatırıma ilişkin olması ve teşvik belgesinde öngörülen süre içinde yapılmış olması gerekmektedir.
İstisna, münhasıran söz konusu yatırımlar kapsamındaki inşaat taahhüt işi, nakliye, hafriyat ve benzeri inşa işlerine ilişkindir. Yatırımı yapanların söz konusu inşaat işlerinde kullanılan mal alımları da bu kapsamda değerlendirilir. Dolayısıyla söz konusu istisna inşaat işlerine ilişkin olmak koşuluyla hem hizmet hem de mal alımlarını kapsamaktadır.
Bu istisna, verginin önce uygulanıp sonra iade edilmesi şeklinde düzenlenmiş olup, istisna kapsamında değerlendirilen mal ve hizmet alımlarında genel hükümler çerçevesinde KDV uygulanır. Dolayısıyla yatırımı yapana mal teslimi veya hizmet ifası yapanların bu kapsamda KDV istisnası uygulamaları mümkün değildir.
Yatırımı yapan belge sahibi mükellefler tarafından inşaat işlerine ilişkin bu şekilde yüklenilen vergiler, ilgili dönemde indirim konusu yapılır. Söz konusu mükelleflerin bu şekilde yüklenip indirim hesaplarına dahil ettikleri vergilerin öncelikle indirim yoluyla telafi edilmesi gerekmektedir. İlgili altı aylık veya yıllık dönemlerde yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin iadesi mümkündür. İadesi talep edilecek KDV tutarının altı aylık veya yıllık dönemlere ilişkin son dönem beyannamesindeki sonraki döneme devreden KDV tutarını aşamayacağı tabiidir.
İade,
– Asgari 50 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işlerinde 2017 yılının ilk altı aylık döneminde (1/1/2017-30/6/2017) yüklenilen ve bu süre içinde indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV için en erken Temmuz/2017, en geç Mayıs/2018 dönemine ait KDV beyannamesine,
– Asgari 50 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işlerinde 2017 yılının ikinci altı aylık döneminde (1/7/2017-31/12/2017) yüklenilen ve bu süre içinde indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV için en erken Ocak/2018, en geç Kasım/2018 dönemine ait KDV beyannamesine,
– 50 milyon Türk Lirası tutarına kadar sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işlerinde 2017 yılında yüklenilen ve 2017 yılı sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV için en erken Ocak/2018, en geç Kasım/2018 dönemine ait KDV beyannamesine
dahil edilerek talep edilebilir. İadesi talep edilecek tutar, talebin yapılacağı döneme ait KDV beyannamesinin “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının “Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” tablosunun 442 kod numaralı “İmalat Sanayiine Yönelik Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşleri” satırında beyan edilir.
Yatırımın ilgili mevzuat hükümlerine göre tamamlanamaması halinde, iade edilen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanarak iade tarihinden itibaren gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.
Bu bölümde yer alan işlemlerden kaynaklanan iade taleplerinde aşağıdaki belgeler aranır:
– Standart iade talep dilekçesi,
– İade talep edilen döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
– İade hakkı doğuran işleme ait yüklenilen KDV listesi,
– Yatırım teşvik belgesi ve eki listenin onaylı örneği.
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan mahsuben iade talepleri yukarıdaki belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan ve 5.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. İade talebinin 5.000 TL’yi aşması halinde aşan kısmın iadesi, vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.
3-Konuya İlişkin Değerlendirmeler
Yukarıda yer alan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, KDV iadesinden yararlanacak mükelleflerin, ilk olarak imalat sanayiine yönelik düzenlenmiş bir yatırım teşvik belgesine sahip olmaları gerekmektedir. Diğer yandan KDV iadesine konu inşaat işleri, zikredilen teşvik belgesinde öngörülen yatırıma ilişkin ve teşvik belgesinde öngörülen süre içinde yapılmış olmalıdır.
İstisnanın, münhasıran söz konusu yatırımlar kapsamındaki inşaat taahhüt işi, nakliye, hafriyat ve benzeri inşa işlerine ilişkin olması tereddüt yaratmaya aday ilk husustur. Bu noktada; onarma, yenileme gibi işler için yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin iadeye konu olup olmadığı açık değildir.
Öte taraftan yatırım teşvik belgelerinde, bina-inşaat harcaması tutarı yer alabilmektedir. Böyle bir durumda, katma değer vergisinin yatırım teşvik belgesinde yazılı tutar veya fiili harcama tutarı mı üzerinden hesaplanacağı da duraksamaya yol açabilecektir. Bize göre, hem kanun hem de tebliğde, devreden KDV tutarı hariç başkaca bir kısıtlama bulunmadığından, katma değer vergisi iadesi fiilen yapılan harcama üzerinden hesaplanmalıdır.
İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan iadelerde olduğu gibi, burada da iade talep dönemine ilişkin kısıtlama getirilmiştir. Ancak iade talep döneminin sona ermesinden sonra düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle iadenin talep edilmesi kanaatimizce mümkündür.
4-Sonuç
Katma Değer Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 37’nci madde ile imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin iade edilmesi imkanı sağlanmış olup, bu çalışmada konu hakkında bilgiler verilmiştir.
