Bilindiği üzere; Mart ayı vergi mükellefi gerçek kişiler için, bir önceki yıl elde etmiş oldukları gelirlerin beyan edileceği aydır. Beyan edilecek gelirleri olanlar, mart ayının 26. günü akşamına kadar beyannamelerini verecekler ve ödemeleri gereken gelir vergisini mart ve temmuz ayında 2 eşit taksitte ödeyeceklerdir.

Bu yazımızda, hangi tür gelirlerin ne şekilde beyan edileceği konusu ele alınacak ve “Hazır Beyan Sistemi”ne ilişkin açıklamalarımıza yer verilecektir.

Gelirlerin toplanması ve yıllık beyannameyle beyanı :

Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) 85. maddesi hükmü uyarınca; tam mükelleflerin, GVK’nın 2. maddesinde yazılı kaynaklardan (Ticari kazançlar, zirai kazançlar, serbest meslek kazançları, ücretler, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar) bir takvim yılı içinde gerek Türkiye içinde gerekse yurt dışında elde ettikleri kazanç ve iratları için, kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname vermeleri ve beyanı gereken gelirleri yıllık beyannamede toplamaları zorunludur.

Defter tutmak zorunda olan ve gerçek usulde vergilendirilen, tacirler ile çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zırai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Tasfiye halinde bulunanlar da dahil olmak üzere, kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortaklarının kazançları için de tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilecektir.

Gerçek kişilerin elde ettikleri gelirlerin vergilendirilmesinde yukarıda belirtildiği gibi, tüm gelirlerin yıllık beyannamede toplanarak beyan edilmesi esas olmakla birlikte, GVK’nın 86. maddesinde hüküm altına alındığı üzere, bazı gelirler için yıllık beyanname verilmez ve/veya diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde bu gelirler yıllık beyannameye dahil edilmez.

Tam mükellef gerçek kişilerin 2017 yılında elde ettiği aşağıdaki gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler nedeniyle yıllık beyanname veriliyor olsa bile bu gelirler anılan beyannameye dahil edilmez. Başka bir deyişle, bu gelirler hiç beyan edilmez:

a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen zırai kazançlar,
b) 1.Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından
i.) 10 yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat tutarları,
ii.) On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat tutarları,
(Burada yer alan irat tutarları; varsa fesih ve iştira kesintisi indirilmeden önceki birikim tutarından, yatırıma yönlendirilen tutar indirilerek bulunur.)

2. Bireysel emeklilik sisteminden;

i). On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı,
ii) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı,
iii) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı.).

(Burada yer alan irat tutarları; hak kazanılan Devlet katkısı ve getirileri dahil ödemeye konu toplam birikim tutarından, (varsa ertelenmiş giriş aidatı indirilmeksizin) ödenen katkı payları ve devlet katkısının hak edilen kısmı indirilerek bulunur.)

c) Kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısımları,
d) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, (birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi halinde birden sonraki işverenlerden elde edilen ücretlerin toplamı 30 bin TL’yi aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil)
e) Vergiye tabi gelir toplamının ((a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilenler hariç) 30 bin TL’yi aşmaması koşuluyla, Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan,

– Birden fazla işverenden elde edilen ücretler,
– Menkul sermaye iratları,
– Gayrimenkul sermaye iratları,
f) Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 1.600 TL’yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları,

Hazır beyan sistemi

“Hazır Beyan Sistemi”; gelirleri sadece gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri),ücret, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan ya da bunların bir kaçından oluşan mükelleflere ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde bulunan ve üçüncü taraf kurumlardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle Yıllık Gelir Vergisi Beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak internet ortamında mükelleflerin onayına sunulduğu bir sistemdir. Ancak, ticari, zirai ve serbest meslek kazancı elde edenler bu sistemden yararlanamamaktadır. Dolayısıyla ticari, zirai veya serbest meslek kazancı elde eden mükellefler, bu sistemden beyanname veremezler.

Hazır Beyan Sistemi ile beyan edilebilecek türden geliri bulunan mükellefler;

– Kimlik bilgilerini girip özel güvenlik sorularını cevaplayarak,
– İnternet vergi dairesi şifrelerini kullanarak (şifre yoksa herhangi bir vergi dairesine kimlikle başvurarak ücretsiz alınabilir),
– E-Devlet şifreleri ve bilgileriyle,
sisteme giriş yapabilirler.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından önceden hazırlanan beyannamedeki bilgiler doğru ise onaylayarak, eksik veya hatalı ise düzelterek onaylayarak gönderilebilecektir.
Sistemi kullanma zorunluluğu bulunmamaktadır. Beyannameler vergi dairesine gidilerek elden veya internet ortamında (E-Beyanname Düzenleme Programı) da verilebilir.
Onaylanan beyana ilişkin ödemeler anlaşmalı bankalardan veya tüm vergi dairelerinden yapılabilir. Ayrıca internet bankacılığı kullanılarak da vergi borcu ödenebilir.

Dünya I 15.03.2018