Memurların emeklilik koşulları farklı. 5434 sayılı Kanun’da aylık bağlama oranı daha yüksek olduğu için 1 Ekim 2008’den önce memuriyete başlamış olan kişiler, emekli olduklarında daha yüksek emekli aylığı alacaklar.
Memurlar emekli aylıkları ve ikramiye konusunda diğer çalışanlara göre biraz daha şanslıdır. İşçiler emekli olurken en son işyerlerinde ne kadar süre ile çalıştılarsa bunun karşılığı tutarında kıdem tazminatlarını elde eder. Yani 15 yıl çalıştığı işyerinden istifa ederek ayrılan bir işçi başka bir işyerinde 10 yıl daha çalışıp emekliliği gelince yalnızca son işyerindeki 10 yıllık kıdem tazminatını alabilir. Ayrıca kıdem tazminatı tavanı dolayısıyla işçi emekli olurken ücreti ne kadar yüksek olursa olsun eline geçen kıdem tazminatının üst limiti olacaktır. Memurlar ise emekli olduklarında hizmet yıllarının tamamı üzerinden emekli ikramiyesi alabilirler. Bu nedenle memurlar işçilere göre emekli ikramiyesi konusunda ciddi bir avantaja sahiptirler ve hak kaybına uğramazlar.
İLK GİRİŞ TARİHİ OLDUKÇA ÖNEMLİ
Memurların emeklilik koşullarının belirlenmesinde üç önemli tarih var. 8 Eylül 1999’dan önce ilk kez memuriyete başlamış olan kadınlar 20 hizmet yılı, erkekler ise 25 hizmet yılını tamamladıklarında hangi yaşta olursa olsunlar emekli olabiliyorlardı. Fakat bu tarihte emeklilik için gerekli hizmet yılı şartına bir de yaş şartı eklenince ortaya kademeli bir geçiş çıktı. Bu tarihte emekli olmalarına kalan süreye göre memurlar farklı yaş şartına tabiler. 8 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında ilk kez memuriyete başlamış kişiler için ise emeklilik şartları farklı. Bu tarihler arasında memuriyete ilk kez başlamış kadınlar için hizmet yılı şartı 25’e çıkartılmıştır. Diğer yandan bu tarihler arasında memuriyete başlayan erkekler için 60, kadınlar için ise 58 yaş şartı aranmaktadır. Bu yaş şartları doldurulmadan 25 hizmet yılı şartı doldurulsa da emekli olunamamaktadır.
Ek tazminat da aylığı etkiliyor
Emekli keseneğine esas kazanç ise memurun brüt maaşıdır. Emekli keseneğine esas kazançla aylık bağlama oranının çarpılması ile emekli aylığı bulunur. Memurun eğer makam tazminatı, temsil tazminatı, görev tazminatı varsa emekli aylığı daha yüksek olur. Bu nedenle emekliliğine yakın terfi almış kişiler terfi aldıkları görev üzerinden emekli olurlarsa emekli aylıkları açısından avantajlı olurlar. Bu yüzden unvana göre emekli aylığını artırabilir.
Hesaplamada iki farklı dönem var
Memurların emekli aylıklarının hesaplanmasında da iki farklı dönem var. 30 Eylül 2008 öncesinde ilk kez memuriyete başlayanların emekli aylıkları 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu uyarınca hesaplanırken, 1 Ekim 2008’den sonra ilk kez memur olanların emekli aylıkları 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca hesaplanıyor. 5434 sayılı Kanunda aylık bağlama oranı daha yüksek olduğu için bu tarihten önce memuriyete başlayanlar emeklilikte daha yüksek aylık alabilmektedirler.
Her sene için yüzde 1 artış
Memurların emekli aylığı bir formül üzerinden hesaplanır. Buna göre; memurun emekli maaşı, emekli keseneğine esas kazançla aylık bağlama oranını çarpımıyla bulunur. Aylık bağlama oranı 1 Ekim 2008’den önce her yıl için yüzde 3 olarak uygulanıyordu. Yani 25 yıl çalışan için yüzde 75 ora nında aylık bağlanıyordu. Fakat 1 Ekim 2008 sonrası yüzde 2’ye düştü. 25 yıl çalışana yüzde 50 oranında aylık bağlanıyor. 25 yıl olan memurlar için aylık bağlama oranı bu şekilde hesaplanır. 25 yıldan fazla çalışması olan memura her 1 yıl fazla çalışma için yüzde 1 daha fazla maaş bağlanır.
Akşam Gazetesi | 12.03.2018
