Ülkemizde, elektronik dönüşüm süreci kapsamında birçok alanda yenilikler ve gelişmeler devam ediyor. Şu anda e-fatura uygulamasına kayıtlı olan 60 binden fazla mükellef bulunuyor. Bu mükelleflerin birçoğunu etkileyecek olan elektronik vergi uygulamaları ile ilgili gündemdeki en sıcak gelişmelerden biri, 15.12.2016 tarihli tebliğ ile e-fatura kullanan mükelleflerin, 01.07.2017 tarihi itibari ile ihracat faturalarını da e-fatura olarak düzenlemeleri zorunluluğunun getirilmesi.
Bilindiği gibi elektronik vergi uygulamaları kapsamındaki uygulamalara özel entegrasyon, entegratör veya GİB Portal yolu ile dahil olunuyor. Elektronik vergi uygulamalarının yükümlülük kapsamlarının günden güne genişletilmesi ve E-Fatura Uygulamasında Gümrük İşlemleri gibi yeni fonksiyonların da hayata geçirilmesi ile sağlanıyor. Bununla beraber, mükelleflerin bu uygulamalara adapte olması ve ihracat işlemlerine devam edebilmesi için önemli konular ortaya çıkıyor.
Yeni düzenlemeler neler getirecek?
İhracat faturalarının e-fatura olarak düzenlenmesi zorunluluğu sadece Gümrük Beyannamesi ekinde yer alan mal ihracı faturalarını kapsayacak. 01.07.2017 tarihi itibari ile ihracat beyanname ekindeki faturalar e-fatura olarak işleme alınacak. Mevcut durumda e-fatura kullanma zorunluluğu olmayan şirketler için bu uygulama geçerli olmayacak ve kağıt ortamında fatura düzenleyerek ihracat işlemlerine devam edilecek.
İhracat işlemlerine konu olabilen fatura dışında kalan diğer belgeler (Serbest Bölge İşlem Formu, transit ticaret formu vb.) e-fatura uygulamasının kapsamı dışında bırakılacak. Ayrıca GİB Portal; manuel olarak ihracat ve yolcu beraberi eşya faturasına da ilk etapta destek veremeyeceğinden, kullanımı tavsiye edilmiyor.
Gümrük idaresi, e-fatura uygulamasının Tek Pencere Sistemi üzerinden hayata geçirilebileceğine yönelik bir kılavuz yayınladı. Bu işlemler için Tek Pencere Sistemi üzerinden alınacak bir şifre ile e-fatura kapsamındaki ihracat işlemleri, gümrük müşaviri vasıtasıyla yerine getirilebilecek. Hâlihazırda dolaylı temsil yolu ile işlem tesis eden şirketler açısından ayrıca bir şifre alınmasına gerek bulunmuyor. Mevcut şifreleri ile dolaylı temsil yetkisini kullanarak ihracat işlemleri sonuçlandırılabiliyor.
Yaşanacak zorluklar ve alınması gereken tedbirler
İhracat işlemlerinde en önemli konu “düzeltme” işlemleri oluyor. Özellikle ihracat gerçekleştirildikten sonra ihracat beyannamesi üzerinde bir değişiklik yapmak için ciddi bir çalışma dosyası (zaman zaman Özel Amaçlı YMM raporu ile) hazırlığı yapmak gerekiyor. Bazı durumlarda gümrük idaresi tarafından kabul edilmeyen veya kısmî kabul edilen bazı faturalar da olabiliyor. Bu yeni sistemde düzeltme işlemlerinin hem de kabul edilmeyen faturaların ERP sistemlerinde iptali ve düzeltilmesi gerekliliği gibi durumlar söz konusu olabilecek.
İhracat faturalarını e-fatura olarak düzenleme yalnızca gümrük beyannamesi ekinde yer alan mal ihracı faturaları için geçerli oluyor. Yeni sistem her kalem için bir Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) esas alarak çalışacak. Dolayısıyla navlun, sigorta vb. hizmet kalemlerinin faturada ayrı gösterilmesi durumu bir sorun olarak karşımıza çıkacak. Bu nedenle, ihracatta teslim şekli bu hizmetler dahil olan (CIF, DAT, DAP gibi) ihracat işlemlerinde bir sorun teşkil etmeyecek. Ancak teslim şekli bu hizmetler dahil olmayan ve faturada ayrıca gösterilen ihracat işlemlerinin nasıl kurgulanacağı konusu bir sorun olarak öngörülüyor.
Ayrıca mükelleflerin dikkat etmesi gereken diğer bir önemli konu da; her ihracat faturasının yalnızca bir gümrük beyannamesine konu olması gerekliliği. Bir faturanın birden fazla gümrük beyannamesine konu olması durumunda, e-fatura sisteminde ihracat işlemi yapılamayacak gibi gözüküyor. Bir gümrük beyannamesinde birden fazla fatura olabiliyor ama bir fatura birden fazla gümrük beyannamesine konu olamıyor.
Ne yapılmalı?
E-fatura uygulamasını kullanan mükelleflerin, şu anda ihtiyari olsa da 01.07.2017 tarihinden itibaren zorunlu olacak olan e-faturada gümrük işlemleri uygulamasına geçmeden önce sistemsel altyapılarının hazırlıklarını tamamlamaları ve karşılaşmaları muhtemel sorunları önceden belirleyip bunlar için önlem almaları gerekiyor. Bu önlemi almak için ise 01.07.2017 tarihini beklemeden e-fatura ile ihracat işlemini deneyerek, yazılımda veya uygulamada bir hata olup olmadığının kontrol edilmesi gerekiyor.
Dünya Gazetesi – Sercan Bahadır 22.05.2017
