ÖZET : Ticket, Sodexo, Multinet ve Setcart” gibi yemek kartları ve yemek çekleri giyim kartları, alışveriş/hediye kartlarının içlerine yüklenen, yemek çekleri ise üzerinde yazılı tutarlar kadar alışveriş yapma imkânı sağlayan bir ödeme aracı olduğu, bu kartların veya yemek çeklerinin, işçilere, gördükleri işe karşılık olmaksızın, belli ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak işverenler tarafından yardım amaçlı verildiği ve sadece giyim, yiyecek, yemek erzak vb. gibi kartta veya hamiline yazılmış çekte belirtilen ihtiyaca karşılık alışveriş yapma imkanı sağladığı, dolayısıyla ücret ya da ücret niteliğinde kazanç kavramı içinde yer almadığından, alışveriş/hediye /yemek kartları ile yemek çeklerinin prime esas kazanca dahil edilmemesi gerekmektedir. Bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumunun genelge ile yapılmış herhangi bir düzenlemesi yoktur. Ancak 5510 sayılı yasanın 80. Maddesi, İşveren Uygulama Tebliği’nin “Kısmen Prime Tabi Tutulmayacak Kazançlar” başlıklı maddesinin (Ayni Yardımlar) alt başlıklı 7.8-1 maddesi ve Sosyal Güvenlik Kurumunun mütalaaları ile uygulama yürütülmektedir.
A- TİCKET, SODEXO, MULTİNET VE SETCART GİBİ YEMEK KARTLARI, GİYİM KARTLARI İLE ALIŞVERİŞ/HEDİYE KARTLARININ TANIMI
Yemek Kartları veya çekleri: Değişik firmalarla anlaşma yapılarak, çalışanların öğle yemeği yemesini sağlayan, başka bir alışverişe imkan sağlamayan kartlar veya çekler,
Giyim Kartları: işverenlerimizin her yıl personellerine, anlaştığı bir giyim firmasına ibraz edilmek suretiyle giyim alışverişi yapmalarına olanak sağlayan, başka bir alışverişe imkan sağlamayan kartlar,
mücevherat, ayakkabı, kahve, ev eşyası, seyahat, saat ve aksesuar ürünlerinde kullanabileceği, nakit çekimine kapalı olan ayrıca sarrafiye ürünlerinde (Gram, Çeyrek, Yarım, Cumhuriyet altını vb.) geçerli olmayan, işyeri tarafından satın alınmak ve işyerine faturalanmak üzere çalışanlara verilen kartlar, olarak tanımlanmaktadır.
B- ALIŞVERİŞ/HEDİYE /YEMEK KARTLARI VEYA YEMEK ÇEKLERİNİN SİGORTA PRİMİNE TABİ OLUP OLMAYACAĞI İLE İLGİLİ MEVZUAT
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre Sigorta Primine Esas Kazançlar;
1. Hak edilen ücretlerin,
2. Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3. İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
brüt toplamından oluşmaktadır.
B.1. Sigorta Primine Esas Kazançlara Tabi Olmayan Kazançlar
Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmamaktadır.
B.1. bölümünde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler sigorta primine tabi tutulmaktadır.
ALIŞVERİŞ/HEDİYE/YEMEK KARTLARI VE YEMEK ÇEKLERİNİN SİGORTA PRİMİNE TABİ OLMAMA ŞARTLARI:
İşveren Uygulama tebliğinin “Kısmen Prime Tabi Tutulacak Kazançlar” başlıklı maddesinin Yemek Paraları (Yardımı) alt başlıklı 7.7-1 maddesine göre;
Sigortalılara ay içinde yemek parası olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından (örneğin yemek çeki karşılığında) gerek işyerinde gerekse işyerinin dışında yemek verilmesi halinde, işverenlerce bu firma veya şahıslara fatura karşılığında yemek bedeli olarak ödenen fatura bedelleri prime esas kazanca dahil edilmemektedir. İşveren uygulama tebliğinin bu hükmüne kıyasen yapılan değerlendirme sonucunda;
1- Alışveriş/hediye /yemek kartlarının içine yüklenen veya yemek çekinin üzerinde yazılı tutarlar kadar alışveriş yapma imkânı sağlayan bir ödeme aracı olması,
2- Bu kartların, işçilere, gördükleri işe karşılık olmaksızın, belli ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak işverenler tarafından yardım amaçlı verilmiş olması,
3- Sadece giyim, yiyecek, yemek, erzak vb. gibi kartta veya yemek çekinde belirtilen ihtiyaca karşılık alışveriş yapma imkanı sağlaması, dolayısıyla ücret ya da ücret niteliğinde kazanç kavramı içinde yer almaması, işyeri tarafından satın alınmak ve işyerine faturalanmak üzere çalışanlara verilmesi,
nedeniyle, alışveriş/hediye/yemek kartlarının içine yüklenen veya yemek çekinin üzerinde yazılı tutarlar prime tabi tutulmayacaktır.
ÖRNEK : A firmasının, B Konfeksiyon mağazası ile mağazaya ibraz edilen giyim kartına yüklenen para kadar, işçilerinin mağazadan alışveriş yapmasına izin verilmesi konusunda anlaşma yaptığını ve kartlara 200 TL para yüklendiğini varsayalım.
A firmasının işçisi B mağazasına giderek 200 TL’lik bir elbise aldığında bu tutar prime tabi tutulmayacaktır.
Ancak işveren, işçilerine her yerde alışveriş imkanı sağlayan içinde belli bir miktar para yüklenen veya üzerinde hamiline yazılı tutar kadar her yerde geçerli çek verilmesi halinde bu tutarlar prime tabi tutulacaktır.
Kaynak: TÜRMOB
