15 Temmuz Türkiye’yi işgal girişimi sonrası ülkemizin hainlerden temizlenmesi için büyük bir hamle başlatıldı. İşgal girişimi ile birlikte ülke ekonomimizin gidişatını değiştirmek için içerden dışardan şer odakları da harekete geçince ekonomik alanda da bir seferberlik gerekliliği söz konusu oldu. Bu nedenlerle hayata geçen istihdam seferberliği kapsamındaki sigorta prim teşviki ve iş olanaklarının artırılması çalışmalarında bir adım öteye gidilmesi söz konusu olacak. Ekonominin toparlanması ve işsizliğin önlenmesi için atılan adımların genişletilmesi ile işsizlik oranındaki azalmanın da hızlanması bekleniyor.
Nasıl uygulanıyor?
İstihdam seferberliği kapsamında 687 sayılı KHK ile hayata geçen istihdam teşviki, bugüne kadar uygulanan en geniş kapsamlı, en cömert ve en basit teşvik. İstihdam teşviklerinde mevcut uygulamalarda yalnızca sigorta primi işveren hissesinin karşılanması söz konusu. Ancak istihdam seferberliği teşvikinde bir adım ileri gidildi ve damga vergisi ve gelir vergisi de teşvik kapsamına alındı. Bu şekilde asgari ücretli bir işçi için işverene verilen teşvik miktarı 773 TL’yi buluyor. Bu teşvik miktarı yürürlükteki pek çok sigorta prim teşvikinden çok daha yüksek.
İŞKUR kaydı gerekiyor
İstihdam seferberliği teşvikinden işverenlerin yararlanabilmesi için iki kriter daha var. Bunlardan ilki işe alınacak kişinin İŞKUR kaydının bulunması. İşe girişi yapılan kişinin İŞKUR kaydı yoksa işveren bu teşvikten yararlanamıyor. İşverenlerin mutlaka işe alacakları kişinin İŞKUR kaydını kontrol etmeleri, yoksa yapılmasını sağlaması gerekiyor.
Diğer yandan işe alınan kişiden teşvik alınabilmesi için işyerinde 2016 yılının aralık ayında çalışan kişi sayısına ilave olarak istihdam gerçekleşmesi gerekiyor. Örneğin A işyerinde 2016 yılının aralık ayında 5 kişi çalışıyorsa ve B işçisi 7 Şubat 2017 tarihinde işe girmişse, şubat ayında B işçisinden dolayı teşvik alınması için işyerinde şubat ayında en az 6 kişinin çalışıyor olması gerekiyor. KHK teşviki ile mevcut işçilerin işten çıkartılarak teşvike uygun kişilerin işe alınmasının engellenmesi için konulan bu kriter ile mevcut çalışanların korunması hedefleniyor.
İşsizlik şartı var
KHK teşvikinden yararlanmak için sigortalı bakımından gerekli bir diğer kriter ise kişinin son 3 ay içerisinde 10 günden fazla çalışmamış olması. Bu şekilde ilk kez işgücü piyasasına girecek gençlerin ve son 3 aydır işsiz olanların istihdamının desteklenmesi hedefleniyor. Ancak bu kriter dolayısıyla teşvikten yararlanan kişi sayısı düşük kalıyordu. Son 3 ay içerisinde iki hafta part-time çalışan bir öğrenci bu teşvikten yararlanarak işe alınamıyordu. İstihdam seferberliğinin daha da genişletilmesi kapsamında bu kriterde değişiklik yapılacak.
Kapsam genişliyor
KHK teşvikinin kapsamının genişletilmesi ve daha çok kişinin iş bulabilmesi amacıyla önümüzdeki günlerde KHK teşvikinin kapsamını genişletecek bazı düzenlemeler hayata geçecek. İlk olarak son 3 aylık işsizlik kriterinde değişiklik yapılacak. Bugünkü düzenlemede son 3 ay içerisinde 10 günden fazla Bağ-Kur’a tabi çalışması bulunan, ev hizmetlerinde sigortalı çalışan veya taksi veya dolmuş şoförü olarak çalışmış kişiler 4/a’lı olarak işe girseler bile teşvikten faydalanamıyor. Dolayısıyla çoğu kez geçici nitelikteki çalışmalar ve Bağ-Kur’luluğu nedeniyle kalıcı bir iş imkanına kavuşmaktan mahrum kalan kişiler teşvik sayesinde artık kalıcı bir iş sahibi olabilecek.
Mevsimlik çalışanlar
Son altı ay içerisinde mevsimlik çalışması olması nedeniyle teşvikten yararlanamayan kişiler de değişiklik sonrası teşvik kapsamına alınacak. Bu sayede mevsimlik çalışması olan kişiler de kalıcı bir iş imkanına kavuşabilecek.
817 bin yeni istihdam
İstihdam seferberliği kapsamında hayata geçen KHK teşvikinin de etkisiyle ocak ayından bu yana istihdamda hareketlilik var. Ocak ayından bu yana 817 bin yeni istihdam sağlanmış durumda. Nisan ve mayıs ayının verileri geldiğinde istihdamdaki artışın daha da yükselmesi bekleniyor. Aynı süreçte işsizlikte 343 bin kişilik bir azalma var. Bu da demek oluyor ki, hem işgücü piyasasına ilk kez girenlere, hem de mevcut işsizlere istihdam imkanı sağlanarak istihdam artışı gerçekleşiyor. Kriterler esnetildikten sonra istihdamdaki artış artarak devam edecektir.
Kriter esnetiliyor
Teşvikin bugünkü uygulamasında 2016 yılının aralık ayında işçi çalıştırmayan bir işyeri, 2016 yılının çalışan ortalamasına ilave olarak istihdam sağladığında teşvikten yararlanabiliyor. Değişiklik sonrası bu hususta da esneme söz konusu olacak. 2016 yılının aralık ayında işçi çalıştırmayan işyerlerinin ortalaması sıfır kabul edilecek ve bu işyerleri işe alacakları tüm işçiler için teşvikten faydalanabilecek.
Yeni açılan işyerlerinin durumu
Teşvikin bugünkü halinde 2017’de açılan işyerleri ancak açıldıkları tarihten üç ay sonra teşvikten yararlanıyor. Teşvik miktarının da ancak yarısından faydalanabiliyorlar. Değişiklik sonrası yeni açılan işyerleri de ortalamaları sıfır kabul edilerek işe aldıkları bütün işçiler için ve 773 TL üzerinden teşvik alabilecek. Böylece yeni işyeri-eski işyeri ayrımı ortadan kaldırılacak.
Milliyet Gazetesi | 10.07.2017
